Salai Tin Maung Oo Tuanbia Tawi
“Nanmah ralkap kuttang hrimhrim ah hin zeitikhmanh ah ka khup kaa bil bal lai lo, ka pumsa cu nan thah khawh ko lai. Asinain, ka miphun le ka ram caah ka lungput le ka ruahnak hna cu zeitikhmanh ah nan that kho bal lai lo,” - Salai Tin Maung Oo
(Thaizing hi Chin paraltha Salai Tin Maung Oo thihcam kum 40 tinnak a si. 26, 06, 1976 - 26, 06, 2016)
Chin paralṭha Salai Tin Maung Oo cu Asho Chin miphun, Pu Mya Din le Pi Hnin Myaing hna fale 8 lakah upa bik si dingin kum 1951 ah Ṭaung Ngu khuapi ah a rak chuak. Salai Tin Maung Oo cu a ngakchiat liote in a nulepa nih an rinhchanhmi a si pinah a naule hrihruaitu fapa fel ngai a rak si. A ngakchiat tein Yagon ah a t'hangmi a si.
Salai Tin Maung Oo hi mi pumruat'ha le muidawh a si lawng si loin, a thluak a tha, a ruahnak a kauh pinah mi biakchawnh le biachim a thiam ngaingai mi a si fawn. Cun Lentecelh zong a thaim ngaingaimi a si. Lente ai celhmi hna lakah Karate le Tilio hi a thiam bik. Tilio hi cu an Sianginn zongah a thiam bik (elite) a si bal. 1965 kum ah tuahmi avoi 5nk Asia Nichuah Thlanglei zaanglek zuamnak ah biatak tein a rak itel vemi pakhat zong a si. A nulepa, a chuahpi a unau a dawt hna tlukin a ram le a miphun zong a dawt. Carel le ca cawn a zuam ngaingai i, cu a relmi le a cawnmi chungah ramkong le uknak kong hna cu a rel/cawn duh khunmi an rak si. Khrihfa chungkhar an si i biaknak lei zongah thazaang a pe taktakmi zong a si.
Salai Tin Maung Oo cu 1969 ah khan a voi 5 nak “South East Asia Peninsula” zaanglek zuamnak ah Kawlram ai-awh in a rak i tel. 1972 ah taanghra a awng. 1974 ah Yangon University ah Zoology major in kumkhatnak a rak cawn lio ah ramkhel rian ah a rak cawlcangh ruangah 5, 12, 1972 ah ralkap nih an tlaih i, Insein thonginn ah an rak thlak. Kum khat chung thongah an thlak i thonginn in a chuah ni 3, 1, 1974 hi Constitution of Burma Socialist Programme Party an thanh ni a si. Thawng a chuah hnu in a rak cawnmi Zoology cu a kum thumnak in a peh ṭhan. Hi Zoology a kum thumnak a rak cawn lio ah Chin Literature and Culture Committee, Yangon nih Secretary ah an rak ṭhim. Nihin tiangah Chinmi nih kan uar ngai i kan miphun min kemh dingah kan hmanmi, “Salai’’ le “Mai” cu Chin paralṭha Salai Tin Maung Oo nih CLCC Secretary a rak ṭuan lio ah a rak chuahpi mi a si.
6, 7, 1974 The Socialist Constitution’s Article 9 nak ruangah buainak a chuahpi mi, (General Workers’ Strike) A-lohtama Ta-paih ah Salai Tin Maung Oo, a hawipa Ko Aung Htoo le a sianginn kaipi hawikom ṭhenkhat pawl, University Campus ah a rak ummi siangngakchia pawl le Insein lamthlurpi pawngah a ummi Garment sehzung, Biscuit sehzung, Oah Gyin sehzung tbt.. le a cozah sehzung vialte ah rianṭuantu pawl hna cu an rak hruai hna i SC. Article 9 nak doh in rianṭuantu (Labour) vialte covo (right) an rak hmuh khawhnak dingah lamzawh in Newin a cozah sinah ralṭha ngaiin an duhlonak an rak langhter.
1974 kum ah, United Nation (UN) General Secretary a rak t'uan balmi Kawlram miphun a simi U Thant cu USA, New York khua ah a nunnak a rak liam. A thih hlan a biacahtak bantuk tein a ruak cu Kawlram ah an rak tlunpi. U Thant cu Kawlram mipi lawng siloin vawileicung dihlak nih upatmi a si bantuk in a ruak zong sunglawi tein vui an rak duh. Asinain Kawl ralkap nih U Thant ruak cu an rak pe duh hna lo. U Thant ruak Kawl ralkap sinin an lak khawhnak dingah le t'ha tein an vui khawhnak ding caah Sailai Tin Maung Oo le a hawile nih Yangon University chungah biatak tein an rak cawlcaang. U Thant ruakvuinak kongkau duhlonak an rak langter lai ah ralṭhabik in a rak cawlcaang ngammi, siangnakchia hruaitu (student leader) a rak si. Cu buainak ruangah Ne Win nih a ralkap pawl cu Salai Tin Maung Oo tlaih dingin a fial hna ruangah ramtang ah caan tlawmpal a rak i thup. 1975 March thla ah Thailand ramri ah ram buainak ruangah a zammi, ram dawttu ṭhenkhat pawl sinah a thlite in a va lut i, ramchung ah a um i a cawlcangmi siangngakchia pawl nih thazaang an chuah khawhnak dingah lungrualnak (unity) a va tuahpi hna. Cu hnu ah, siangngakchia pawl cawlcanghnak fehter deuh dingin kawlram chungah a kir ṭhan. June 6, 1975 ah a chuakmi (Second General Workers’ Strike) a voi 2 nak A-luk-ta-ma Ta-paih ah ralṭha ngaiin a va telpi ṭhan hna. Cu lio ah kawl ralkap nih tlaih ding min cazin an chuahmi (Wanted Lists) ah Salai Tin Maung Oo cu a tel ve ruangah 1975 July thla ah Thailand ramri ah a voi hnihnak a rak zam ṭhan.
Thailand ramri a um lio ah ram buainak ruangah a zammi siangngakchia tlawngta pawl he “The Underground Student Union” an dirh i Salai Tin Maung Oo cu an hruaitu (president) ah an rak thim. The Underground Student Union nih aa timh bikmi cu ralkap cozah doh kha a rak si. Salai Tin Maung Oo le a hawile ṭhenkhat pawl hna cu ramchung ah tlaih dingin kawlmi (wanted) an si. Tlaih an timhmi cu a theih ko nain a nunnak pek ngamin ramchung ah a ummi siangngakchia pawl sinah ralkap uknak dohṭi dingin 1975 November ah an kir ṭhan.
Salai Tin Maung Oo cu Thakhin Kodaw Hmaing Centenary tuahnak ah timhtuahnak an ngeih lio, 22, 3, 1976 (Hmaing Centenary nikhat hlan) ah Pu Ne Win ralkap nih an rak tlaih. Thla 3 chung thong an thlak hnu 26, 6, 1976 zingka sml. 4:00 ah hri in an thlai i a rak thi. Hrithlai thih daan hi cu hlan ah a rak um bal lomi a si. Cu lawng si loin, Kawlram i hruainak phunglam zongah a tel bak lomi a si fawn. tiah a rak ti hna i thihnak tu a rak i ham. An thah lai ni June 25, 1976 ah a Pa he caan tawite an rak tonter hna.. A nu le pa nih an thah lai hi an rak thei lo nain Salai nih cun an ka thah lai ti a rak theih ko nain a nu le pa hi zeihmanh a rak chim hna lo. Minung fa a si vemi thih lai aa theihmi pakhat nih zeitluk in dah a nu le pa a hmuh hna ah a rak tuar ve hnga ti hi cu ruah ah lung nih celh hrim lo.
Ref; The Chinland Post & Chinland Today
“Nanmah ralkap kuttang hrimhrim ah hin zeitikhmanh ah ka khup kaa bil bal lai lo, ka pumsa cu nan thah khawh ko lai. Asinain, ka miphun le ka ram caah ka lungput le ka ruahnak hna cu zeitikhmanh ah nan that kho bal lai lo,” - Salai Tin Maung Oo
(Thaizing hi Chin paraltha Salai Tin Maung Oo thihcam kum 40 tinnak a si. 26, 06, 1976 - 26, 06, 2016)
Chin paralṭha Salai Tin Maung Oo cu Asho Chin miphun, Pu Mya Din le Pi Hnin Myaing hna fale 8 lakah upa bik si dingin kum 1951 ah Ṭaung Ngu khuapi ah a rak chuak. Salai Tin Maung Oo cu a ngakchiat liote in a nulepa nih an rinhchanhmi a si pinah a naule hrihruaitu fapa fel ngai a rak si. A ngakchiat tein Yagon ah a t'hangmi a si.
Salai Tin Maung Oo hi mi pumruat'ha le muidawh a si lawng si loin, a thluak a tha, a ruahnak a kauh pinah mi biakchawnh le biachim a thiam ngaingai mi a si fawn. Cun Lentecelh zong a thaim ngaingaimi a si. Lente ai celhmi hna lakah Karate le Tilio hi a thiam bik. Tilio hi cu an Sianginn zongah a thiam bik (elite) a si bal. 1965 kum ah tuahmi avoi 5nk Asia Nichuah Thlanglei zaanglek zuamnak ah biatak tein a rak itel vemi pakhat zong a si. A nulepa, a chuahpi a unau a dawt hna tlukin a ram le a miphun zong a dawt. Carel le ca cawn a zuam ngaingai i, cu a relmi le a cawnmi chungah ramkong le uknak kong hna cu a rel/cawn duh khunmi an rak si. Khrihfa chungkhar an si i biaknak lei zongah thazaang a pe taktakmi zong a si.
Salai Tin Maung Oo cu 1969 ah khan a voi 5 nak “South East Asia Peninsula” zaanglek zuamnak ah Kawlram ai-awh in a rak i tel. 1972 ah taanghra a awng. 1974 ah Yangon University ah Zoology major in kumkhatnak a rak cawn lio ah ramkhel rian ah a rak cawlcangh ruangah 5, 12, 1972 ah ralkap nih an tlaih i, Insein thonginn ah an rak thlak. Kum khat chung thongah an thlak i thonginn in a chuah ni 3, 1, 1974 hi Constitution of Burma Socialist Programme Party an thanh ni a si. Thawng a chuah hnu in a rak cawnmi Zoology cu a kum thumnak in a peh ṭhan. Hi Zoology a kum thumnak a rak cawn lio ah Chin Literature and Culture Committee, Yangon nih Secretary ah an rak ṭhim. Nihin tiangah Chinmi nih kan uar ngai i kan miphun min kemh dingah kan hmanmi, “Salai’’ le “Mai” cu Chin paralṭha Salai Tin Maung Oo nih CLCC Secretary a rak ṭuan lio ah a rak chuahpi mi a si.
6, 7, 1974 The Socialist Constitution’s Article 9 nak ruangah buainak a chuahpi mi, (General Workers’ Strike) A-lohtama Ta-paih ah Salai Tin Maung Oo, a hawipa Ko Aung Htoo le a sianginn kaipi hawikom ṭhenkhat pawl, University Campus ah a rak ummi siangngakchia pawl le Insein lamthlurpi pawngah a ummi Garment sehzung, Biscuit sehzung, Oah Gyin sehzung tbt.. le a cozah sehzung vialte ah rianṭuantu pawl hna cu an rak hruai hna i SC. Article 9 nak doh in rianṭuantu (Labour) vialte covo (right) an rak hmuh khawhnak dingah lamzawh in Newin a cozah sinah ralṭha ngaiin an duhlonak an rak langhter.
1974 kum ah, United Nation (UN) General Secretary a rak t'uan balmi Kawlram miphun a simi U Thant cu USA, New York khua ah a nunnak a rak liam. A thih hlan a biacahtak bantuk tein a ruak cu Kawlram ah an rak tlunpi. U Thant cu Kawlram mipi lawng siloin vawileicung dihlak nih upatmi a si bantuk in a ruak zong sunglawi tein vui an rak duh. Asinain Kawl ralkap nih U Thant ruak cu an rak pe duh hna lo. U Thant ruak Kawl ralkap sinin an lak khawhnak dingah le t'ha tein an vui khawhnak ding caah Sailai Tin Maung Oo le a hawile nih Yangon University chungah biatak tein an rak cawlcaang. U Thant ruakvuinak kongkau duhlonak an rak langter lai ah ralṭhabik in a rak cawlcaang ngammi, siangnakchia hruaitu (student leader) a rak si. Cu buainak ruangah Ne Win nih a ralkap pawl cu Salai Tin Maung Oo tlaih dingin a fial hna ruangah ramtang ah caan tlawmpal a rak i thup. 1975 March thla ah Thailand ramri ah ram buainak ruangah a zammi, ram dawttu ṭhenkhat pawl sinah a thlite in a va lut i, ramchung ah a um i a cawlcangmi siangngakchia pawl nih thazaang an chuah khawhnak dingah lungrualnak (unity) a va tuahpi hna. Cu hnu ah, siangngakchia pawl cawlcanghnak fehter deuh dingin kawlram chungah a kir ṭhan. June 6, 1975 ah a chuakmi (Second General Workers’ Strike) a voi 2 nak A-luk-ta-ma Ta-paih ah ralṭha ngaiin a va telpi ṭhan hna. Cu lio ah kawl ralkap nih tlaih ding min cazin an chuahmi (Wanted Lists) ah Salai Tin Maung Oo cu a tel ve ruangah 1975 July thla ah Thailand ramri ah a voi hnihnak a rak zam ṭhan.
Thailand ramri a um lio ah ram buainak ruangah a zammi siangngakchia tlawngta pawl he “The Underground Student Union” an dirh i Salai Tin Maung Oo cu an hruaitu (president) ah an rak thim. The Underground Student Union nih aa timh bikmi cu ralkap cozah doh kha a rak si. Salai Tin Maung Oo le a hawile ṭhenkhat pawl hna cu ramchung ah tlaih dingin kawlmi (wanted) an si. Tlaih an timhmi cu a theih ko nain a nunnak pek ngamin ramchung ah a ummi siangngakchia pawl sinah ralkap uknak dohṭi dingin 1975 November ah an kir ṭhan.
Salai Tin Maung Oo cu Thakhin Kodaw Hmaing Centenary tuahnak ah timhtuahnak an ngeih lio, 22, 3, 1976 (Hmaing Centenary nikhat hlan) ah Pu Ne Win ralkap nih an rak tlaih. Thla 3 chung thong an thlak hnu 26, 6, 1976 zingka sml. 4:00 ah hri in an thlai i a rak thi. Hrithlai thih daan hi cu hlan ah a rak um bal lomi a si. Cu lawng si loin, Kawlram i hruainak phunglam zongah a tel bak lomi a si fawn. tiah a rak ti hna i thihnak tu a rak i ham. An thah lai ni June 25, 1976 ah a Pa he caan tawite an rak tonter hna.. A nu le pa nih an thah lai hi an rak thei lo nain Salai nih cun an ka thah lai ti a rak theih ko nain a nu le pa hi zeihmanh a rak chim hna lo. Minung fa a si vemi thih lai aa theihmi pakhat nih zeitluk in dah a nu le pa a hmuh hna ah a rak tuar ve hnga ti hi cu ruah ah lung nih celh hrim lo.
Ref; The Chinland Post & Chinland Today
No comments:
Post a Comment