“Laimi Dihlak Hrintthan Usih”
Hi i tonnak hi careltu caah Thlaraulei tthawnnak petu a si lai ti ruahchannak he kum 2007 lio i chuahmi Muko Editor Joel Ling I Tonnak cauk chungta kha rel a tthat khunnak zawn tete thim in von tlenmi a si. An rak i ton caan cu kum 2005 lio ah khan a si.
Rev. Gordon Za T,hio (Rv. G. Za Thio ) Tuanbia Tawi
Kum 1948 April 17 ah Thantlang peng, Tlangpi khua ah a rak chuak. Tangcheu in tangli tiang Tlangpi khua ah, tangli in tang sarih tiang, Farrawn khua ah, tangriat in tanghra tiang Hakha khua ah a rak kai. Tanghra a awn in, Mandalay Art & Science University ah B.Sc. (Zoology), Yangon Art & Science University ah M.Sc. (Theory Portion), Twin City University, U.S.A ah correspondence in B.A.Th, le Presbyterian Theological Seminary, Civite, Philippines ah M.Div. a rak laak hna. M. Div. a awn lio ah, President Award zong an rak pek. Cawng saya (S.A.T), Thantlang peng Council ah Inspection Chairman, Pastor rian, Church Planting & Training Center, Myanmar ah Director, free evangelist, tbk… a (rak) ttuan hna. An chungtepi in Yangon ah an um.
Joel Ling: Pianthar hi zei in dah na tah, ka piangthar ti i chim thengtheng maw a hauh, asiloah an nun ah a lang kho ko na ti dah?
Rv. G. ZT: Pianthar cu keimah nih ka tahning hi a biapi lo. Khrih thawngttha a zum i khamhnak ah Khrih ai bochanmi paoh hi mi piangthar an si i, an zumh lecangka Pathian nih Thiang Thlarau in ca a khenh hna. (Efes. 1:13). Phundang i chim ahcun, Khrih Thlarau an co (John. 3:5; Rom. 8:9,16). Kan chunglei, i thlennak le kan comi Thlarau cu mi nih hmuhpiak khawh a si lo nain, kanmahte in kan i hngal ko (I Korin. 6:19; I John. 3: 24; 5:13)… Nun ah a lang kho maw na timi hi ka duh ngaite. Lang kho ee, a lang khomi a si caah pei lang dingin Baibal nih a kan cawnpiak i a kan forh fom cu (Math. 7:21; Lam. 2:24-46; Gal. 5:22, 23; James 2: 14-17; I John. 2:29; 3: 9, 10) Ka piangthar ti chim hi, a herh caan a um. A herh lopi i va chim cu a ttha lem lo ka ti. Kan chim theng ruangah kan pianthar a si lo. A herh lio caante ah kan chimmi khi cu Jesuh fialmi a si (Math. 10:32, 33) caah kan chim ruangah kanmah caah fehnak hna a si i midang caah thazaang petu le lamhruaitu hna a si tawn. A piangthar na ko i ka piangthar ti chim hna ai nautatmi le ai duhter lomi ka tong bal hna lo. Cun, a herh lopi i ka piangthar tiah ai ce-ngiami (mi chorh hmang) ka tong bal fawn hna lo.
Joel Ling: Pianthar hi thlarau thilpek maw a si, minung lei in kawl i hmuh khawhmi dah?
Rv. G. ZT: Pathian tuahpiakmi (Pathian laksawng) le Thlarau thilpek cu an i dang. Pianthar cu Mizo holh kan i hlanmi va si kaw, kan Laiholh cun hrintthan a si. Hrintthan cu Pathian tuahpiakmi a si (John. 3:3-8) i thawngtthabia kan theih i kan van (von) zumh bak khin kan co (John. :16; Rom. 10:17; I Korin. 15:1-4). Cucaah, piantharnak ah Pathian lei le minung lei an ttangtti kan ti lai. Duhning paoh in kawl i hei hmuhmi a si lo, Pathian biatak theihnak maw, relnak in maw, mi nih Khrih le a kan ttuanpiakmi (John. 3:16; Math. 20:28; Rom. 5:6-8; I Pet. 3:17, 18) an zumh tikah an comi a si. Pianthar cu Thlaurau thilpek (the gifts of Holy Spirit) a si lo ka ti cang khah. Thlarau thilpek cu a piangthar ciami kha Thumkomh Pathian nih, a rianthiang ttuannak caah a pekmi hna laksawng tu a si. Piangthar dingah Pathian nih thim hlei a ngei tiin ai cawnpiakmi Khrihfabu zong an um i cu hna nih cun van kai dingmi hi Pathian nih tuanpi in a khaukhih cang hna i cu a khaukhihmi hna lawng kha Pathian nih a caan a cu a ti tikah, a hrintthan (pianthar)ter hna an ti. Kei tu nih cun ka pom ngam lo. Mi vialte caah Khrih a thih caah (John. 3:16; I John. 2:2), Amah a kawl i, Thawngttha a thei i a zum takmi paoh kha a hrintthanter hna tiin ka pom. Pathian cu thleidan a ngeimi a si ka ti ngam lo.
Joel Ling: Sualnak le tthatnak timi hi minung chung ah Pathian nih a ser veve in Pathian lila nih a kan pekmi duhthimnak/ khuaruah khawhnak (rational thinking power) nih sualter khawh, tthatter khawh bia tu a si hnga lo maw? Sualnak le tthatnak kongah Satan le Thlarau kan rinh tuk hna ahcun, minung cu tuaktaan khawhnak ngei lomi, mahte in zeihmanh a tuah kho lomi “seh" bantuk sawhsawh kan si ne hnga lo maw?
Rv. G. ZT: Minung chung i sualnak a luh cu Adam nih Pathian nawl a buarnak thawngin a ra i, tthatnak kan tuahmi cu Pathian nih Amah mui lo in a kan sernak ah ai telmi a si. Minung kan sinak ah ai rawnmi a si kan ti ko lai. Cucaah, sualnak le tthatnak hi kan chung ah Pathian nih a ser vevemi an si lo. Thilttha tuah khawhnak hi a rak kan ser lio ah a telh. Sualnak (thiltthalo) cu Pathian sermi si loin Satan (Lucifer) in ai thok i, minung dihlak cung i a tlun cu Adam thawng in a si. Tthatlonak, harnak le buainak kan timi cu minung sual i a tluk ruangah a cangmi a si (Gen. 3). A tlu cangmi minung nih kan sual tikah Satan puh phung a si lo. A kan tukforhmi kha kan duhthimnak hmang in kan tuah deuhmi tu a si. Thiltthalo kan tuahmi dihlak zong Satan tukforh ruangah a si thlu lo, kanmahte zong in kan tuah tthiam ko. Tthatnak tuah dingah Thiang Thlarau kan rinh kel lo. “Thiltha ka tuah lai tiin bia kan i khiah tikah, a kan bawmh i a kan ttanpi. Pathian nih Adam le Eve a ser hna liote in duhthimnak nawl a kan pek caah seh cu kan si reng lo.
Joel Ling: Jesuh Khrih khamhnak a hngal lomi le a pom lomi paoh khamh an si lai lo, kan ti tikah, Jesuh Khrih chuah hlan minung vialte teh? Kanmah Laimi sining in cun, Siangbawite Lairam an phanh hlan i Laimi vialte hi hell ah maw an kal dih kun lai? Pathian thawngttha chimtu an phanh khawh lonak ram minung vialte teh hell ah maw an kal dih cio ne lai?
Rv. G. ZT: Jesuh Khrih thawngttha hngal lo buin a thimi hna khamh an si lai le lai lo kongah ralttha ngai in kan let ngam lai lo. Zeicatiah, chiattha thleidannak a ngei rih lomi hngakchia, an no liote i a thimi kongah siseh, sertu khuazing sinah sual thupha cawi in thla a rak cammi le rai a rak thawimi hna kongah siseh, a chia-ttha thleidannak in Pathian a um ti ruat zau in a rak nungmi hna kongah siseh, (Rom. 2:14, 15), cu set tiin Bawipa bia nih a tinak ka hmu lo. Asinain, Jesuh Khrih kong a thei nain a pom duh lomi tu cu khamh an si lai ti ka zum lo. Jesuh bia a um ko (John. 3:18, 19) Cucaah, na ka halmi, siangbawite Lairam an phak hlan i a rak thimi le thawngttha theita loin a rak thimi hna hell ah an kal ko lai ti kong tu cu a leh awk kan hngal lo. Mah hna lakah misual ka si, ngaihthiam haumi ka si, ti i hngal in, sertu Pathian a um ko ti hngal fawn in, cu sertu Pathian sinah, “Ka ngaithiam ko” tiin a rak au ruangmangmi bel le chiattha thleidannak ngei lomi hngakchia hna cu Jesuh Khrih ruangah khamh an ve ko hnga lo maw ka ti. Jesuh min an hngalh rih lo zongah sertu Pathian a um ti hi a tlangpi ai phuannak (general revelation) hmang in cu Pathian a kawlmi hna le a panhmi hna cu van ah an kai ve men lai ti ka zumh ko. Khamhnak hi Jesuh vailam cung i a thih, a thawhtthan le van a kai hnu ceo in a ummi a si lo, Jesuh cu vawlei ser hlan in Pathian thinlung ah a rak thi cang. Cucaah, Khrih cu vawlei ser hlan in thah cia Tuufa tiah auh a si (Bia. 13:8). Adam thok in caan dongh tiang khamh a simi paoh cu Jesuh Khrih (Messiah) thawng lawngin khamh kan si dih. Jesuh a chuah hlan minung nih a ra lai dingmi Khamhtu Messiah an i bochannak ruang le an zumhnak in khamh an si i, vailamtah hnu i hrinmi minung tu nih cun kan ca i a thi i a tho tthanmi Khrih (Messiah) kan zumhnak thawngin khamh kan si ve (Cahlun chan ah a ra lai dingmi Messiah zumhnak in a si i, Cathar chan ah a thi i a tho tthanmi, Khrih kan zumhnak in).
Joel Ling: … Biadang deuh seh, Laimi sin chim an duhmi bia (pathum in)?
Rv. G. ZT: Laimi sinah biacah ka duh bikmi (hna) cu:
Thlarau lei: Minung cu Pathian nih thuat thum in a kan ser. Pumsa, nunnak le thlarau (Body, Soul & Spirit) ai ngeihmi kan si (Thess. 5: 23). Mah lakah kan thlarau hi a biapi cem. Thukpi ruah lo el purh lo ahcun, pumsa nunnak hi kan chuahhnawh chan a si rua tiin ruah sual a fawi. Hiti ruah cang hnu cun, pumsa nuamhnak lawng kawl a si cang i vawlei rian le thilri hi buaipi a si. Jesuh bia kha kan philh lo a hau. Zeitindah a ti kha? “Mi nih vawlei le a chung thilri vialte hi a ningpi in co seh law, a nunnak sung ttung sehlaw, zeital a miak hnga maw?” tiah biahalnak a tuah hnu ah, Amah tthiamtthiam nih, “Miak hlah” a ti khah (Mk. 8:36). Cucaah, Laimi misifak le mihar a simi nih, thlarau nunnak kan ngeih ding hi kei cu ka saduhthah ngan bik a si. Cucaah, a tawinak in, “Laimi dihlak hrintthan usih” ti hi thlarau lei ka biacah duhmi a si.
Nuncan Ziaza: Laimi kan tthan a kan dawntu, kan mui a chiattertu, kan chan a tawitertu le ningzah a kan phorhtertu thil pakhatnak cu ZU DIN I RIT hi a si. Laimi le Lairam ka daw a ti ttung i kan phun a kan hlotu zu kongah a lung a fah lo pinah zu dinlei i mi hruai hmangmi cu ram daw tak le phun daw tak ah ka chia kho hna lo. Laimi kan nunphung le zu an rak i kawp hi cu a poi tuk hringhran. Khrihfa kan si hlan hmanh zeiti ttha, Khrihfa biaknak a luh hnu i Khrihfa kan si kan i ti hnu i Thlarau tu i khat loin zu tu i kan khah le kan rit cu lohtlau rumro a si ko (Efesa. 5: 18). Zu nih a kan hrawh tuk le a kan thlak tuk caah zu dotu tapung tho hna sehlaw, ka ngeih lo buin phaisa ka thawh ve hnga tiah ka lungfah tuk ah ka rak ti bal. Cucaah, Laimi nih zu hi ri hrimhrim hlah usih, ti hi ka aupi duhmi a si tthan.
Fimnak Lei: Laimi hi carel kho kan tampi cang nain, carelmi an tlawm tuk. Cun, ca kan cawn tikah, thiamnak nakin camipuai awn le degree hmuh kan duh deuh. Khrihfa biaknak rawh hram ai thok kha, a lung ai thleng taktak lomi mi tampi nih an biaknak an kaltaak i Khrihfa biaknak i an luh in a si an ti (whole sale conversion). Cu bantuk cun miphun lothlaunak ah a kan kalpitu thil pakhat cu, thiamnak tak ngei ttung lo i, camipuai awn le degree i pek hi a si. Hihi ttih a nung tukmi a si. Cucaah, Laimi fimnak a kawl i ca a cawngmi paoh nih kan cawnmi cio ah nuza, paza kan si nakhnga thiam taktak hi uar usih, i sehchih usih ti hi a pathumnak i biacah ka duhmi cu a si. Credit: Global chin news.