PDF Minkin 57 Ralhrang Nih An Tlaih Hna.

 Nihin 29.7.2021 zingka ah PDF Minkin le mithat ralhrang cu an i kap i ralhrang pathum an thi i hliamhma a pumi zong an um len ti si,hlampal ah ralhrang pawl cu khua chungah an kir i PDF Minkin pawl cu remnak kan tuah lai nan meithal chia u law khua chungah rak lut u tiah an ti hna ti si.

PDF Minkin pawl cu an meithal an chiah i minung 57 cu khua chungah an lut ti si,ralhrang nih meithal in an hmuah hna i thli hlah uh kan in kah hna lai tiah an ti hna i an zapite an tlaih dih hna ti si,PDF Minkin minung 20 hrawng nih kannih cu kan in zul hna lai lo tiah an ti i minung 20 cu an luat ti si.

Ralhrang khawngcil bia cu kannih cu kan zum bak lo an kan hlen ko lai tiah an ti i an zulh hna lonak hi asi ti si,atu zan kha RFA nih a chimnak ahcun minung 4 an thah cang hna ati,sinain Myanmar now nih anmah PDF bia a hal i minung 47 lawng an tang minung 10 cu an thah cang hna tiah a chim.

Mithat ralhrang bia hi zeitik hmanh zumh awk asi lo,atu bantukin tlaihnak an tonmi le thah an tonmi cu anmah PDF ka mawhchiat ko hna,mah tlukin mipi an kan thah cuahmah an hmuh an theih ko nain an bia an zumhmi hna hi cu anmah ruahnak tlawm deuh ah ka chiah.

Meithal i tlaih lawng hi a za lo thluak hman chih a herh kan ruah lo piin thil pakhat a cang kho a chuak kho ti hi philh lo ding asi u meithal i tlaih in ralhrang doh kan i thawh cang hnuhnu cu kabtakpum le meithal țhenterding asi lo,zun zun pah zongah i bei ding.

Kei cu ka chim ko ka thih hnu zongah ralhrang အကြမ်းဖက် လူသတ်စစ်ကောင်စီတပ် hi cu ka zum bal hna lai lo.

Mandalay Ah Nu Pakhat Ralhrang Khawngcil Nih Meithal in An Kah I A Thi.

 Nihin 27.7.2021 ah Mandalay ah lam a zawhtu nu pakhat cu ralhrang nih meithal in an kah hna caah a nunnak a liam tiah theih asi.

Amah hi miralțha hmaisuang ah thantar i put in ralhrang duh lonak a dotu asi,lam an zawh cuahmah lio ah ralhrang pawl cu mi sawhsawh bantukin an i um ter i saihka cungin an kah hna tiah mit in a hmutu pakhat nih a chim, an kah  hna lio ah hliamhma a pumi zong an um i a thimi hi pahnih an si lai tiah an zumh.

Ralhrang nih uknak an fir in nihin ni tiangah mipi meithal in an kah hna i a thimi milu 1000 an phan cang tiah cazin țha tein le felfai tein a tialtu AAPP nih an langhter,sinain mipi nih ralhrang thahnak in a thimi hi hinak in an tam deuh lai tiah an zumh.

Salai Phun Thang Hnin CNA

Salai Phun Thang Hnin cu kawl ralhrang khawngcil he Mindat peng chung ah an i kap i ram le miphun caah a nunnak a liam hi asi, pasalțha tuk a si,minung tampi nih nunnak thap in ralhrang khawngcil kan doh ngam lo lio ah thihnak nunnak rika dirhmun ah fek tein a dirngam i ralțha tein a do ngamtu lai pasal bak asi.

Na miphun nih uoatnak nganpi kan in pek i na tantakmi chungkhar dihlak an ngaihchiatnak kan hrampi hna,nang cu na nun chungah mi vialte nih an tuah khawh lomi le an tuah ngam lomi ralțha tein miphun dawtnak nganpi he na dirngam i na tuah ngam na pasal tuk.

Na tuanbia vawlei a hmunh chung a hmun camcin lai philh na si ti lai lo,na tuanbia aa dawh tuk upatnak nganpi kan pek.

 

Pu Stephen Ni Kio Tuanbiatawi.

 Pu Stephen Ni Kio Tuanbia Tawi

A pa: Pu Bil Hmung

A nu: Pi Sang Cung

Chuah ni: 1950 Biangreithlep 8, (May 8, 1950)

A Khua: Hranhring, Hakha Peng

Chuahpi unau Pa 5 le Nu 2 lak ah upa bik a si.

A nupi: Pi Sui Cawng

Fale : Fapa 2 le Fanu 3

Cacawnnak:

- Tiphul khua, Hakha peng ah tangli tiang a kai.

- 1962 in tangnga cu Hakha Cozah Sianginn (atu Basic Education High School, No 1) ah a peh ṭhan i 1969 ah tanghra B list a awng.

Rianṭuannak:

A) Rian a tlaih mi:

- 1970 – 1971 kum chung Mandalay ah State Training College for Teachers training a kai i, 1971 in PAT rian a ṭuan.

- 1971 Zing 1 (September 1, 1971) ah Township Co-operative Office, Hakha ah Junior Auditor in a rian aa ṭhial. 

- 1981 Zing 7 (September 7, 1981) ah Senior Supervisor (Auditor) rank ah a rian a kai.

- 1974 – 1988 tiang Hakha Township People’s Council chungtel a lang (part time) a si.

- 1993 – 1994 ah Asian Institute of Liturgy and Music, Metro Manila, Quezon City, Philippines ah Professor pakhat dirhmun Lai Nunphung le Lai Laam a chim.

- 1999 – 2003 chung CCC (Atu CCU) ah a lang (part time) in Laica a chim.

- 2000 – 2003 chung CACC ah a lang (part time) in Unit IV Executive Secretary rian a rak tlai.

B) Chungtel a sinak:

- 1979 Vaute 15 (March 15, 1979) in Hakha Myone Council hruainak in tuah mi Laica Tuahtu Committee chungtel a si.

- 2002 in nihin a thih tiang CACC nih a ser mi Laica Ruatkhangtu le Laica Committee ah ruahnak petu a si.

- 2019 in nihin a thih tiang CACC nih dirh mi Linguistic Team ah chungtel a si.

- Chin – Chin Dictionary a tuah i a chuah. Kawlram chung ah mah miphun holh dictionary a tuahtu hna lakah a pathumnak a si.

- Ṭhingṭhang Magazine le Muko Magazine i Editor Bu ah chungtel a si.

C) Cauk  a chuah mi:

1. Laimi Ṭhitumning

2. Solomon Hla-iang dawh bik hna

3. Lai Phunglam

4. A Survey on Chin Festivals and Dances in Myanmar (Mirang in)

5. Chin Dictionary

6. Kan chim voi hra kan tlawn Hranhring

7. Lai Nunphung Revised & 2nd Edition

8. Lai Nunphung (Kawlholh in)

9. English-Myanmar-Chin Dictionary

10. Chin Dictionary Revised & 2nd Edition 

Pu Stephen Ni Kio cu Laica, Laiholh le Lai nunphung a duh, a tlaihchan i a dirkamtu kan pa a si. A rianṭuannak nehnang a tam hringhran ko. Kawlram nih calei ah a sang bik laksawng National Literature Award zong 2012 ah a co. 

A nun lam thluan ca ah aa tlaih mi tlaihtleng hna:

1. Ṭial le hman lo ahcun thiamhngalhnak cu a thi. Miteima cu uktu an si lai (Phut. 12:24)

2. Mah dirhmun pial lak cun mi cung ah zaangfahnak ngei duh hlah

3. Mithathu cung ah cun thluachuahnak a um lo

Pu Stephen Ni Kio A Thi.

 #Thihdaar 

Pu Stephen Ni Kio nih ruahlopi in Yangon khua, July 26, 12:20 pm hrawng ah mual a kan liamtaak.

Amah hi National Literature Award cotu a si. Laimi nih Nunphung le Caholh lei ah bochan bik mi kan pa pakhat a si. Lai (Chin) Dictionary a kan tuahpiaktu zong a si.

Cauk tampi le cabia tampi a tial mi catialthiam zong a si.

Pu Stephen Ni Kio cu Hakha Peng Hranhring khuami, Yangon ah khuasa mi a si.

Myanmar Covid-19 mithi ruak

Myanmar rampi cu Covid-19 a voithumnak nih a phak i nikhat ah mi 1000 lengmang an thi tiah sibawite nih an chim,ralhrang Min Aung Hlaing nih cun nikhat ah mi 200 hrawng an thi tiah a chim nain a lih le a hrawkhrol asi tiah mizaw a zohkhenhtu sibawite nih an chim.

Thawpeknak Oxygen cu ralhrang nih mipi mizaw pek an duh hna lo pinah rawnter zong an duh hna lo,hramhram in mipi thah dih an kan timh anmah sizung zongah mizaw kan phorh hna i luhter an duh hna lo cucaah minung mah vialte hi an thihnak asi tiah an chim chap.

 

Panglong Minthut.

 

Ralhrang Khawngcil Nih Civilian Pali An Thah Hna.

 စစ်ကိုင်းတိုင်းရွှေဘိုမြို့နယ်၊ ဆိပ်ခွန်ကျေးရွာတွင် လူငယ် ၄ ဦးကို စစ်ကောင်စီတပ်များက အကြောင်းမဲ့ပစ်သတ်

ရန်ကုန်၊ ဇူလိုင် ၁၈ 

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ရွှေဘိုမြို့နယ်၊ ဆိပ်ခွန်ကျေးရွာတွင် လူငယ် ၄ ဦးကို စစ်ကောင်စီတပ်များက ယမန်နေ့ညပိုင်းက အကြောင်းမဲ့ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်လိုက်ကြောင်း ဒေသသတင်းရင်းမြစ်များနှင့် ဒေသခံများက အတည်ပြုပြောဆိုကြသည်။

ဇူလိုင်လ ၁၇ ရက်နေ့ ညပိုင်း ဆိပ်ခွန်ကျေးရွာတွင် စစ်ကောင်စီတပ်များက ပစ်သတ်လိုက်သည့် လူငယ် ၄ ဦးမှာ ကိုသက်စိုး၊ကိုဌေးလှိုင်ဝင်း၊ ကိုအောင်ပိုင်ထွေးနှင့်ကိုအောင်ဟိန်းကျော်တို့ဖြစ်ပြီး ကျေးရွာအတွင်းသို့ စစ်ကောင်စီတပ်များ ဝင်ရောက်လာစဉ် ထွက်ပြေးသဖြင့် ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဒေသခံတစ်ဦးက အတည်ပြုပြောဆိုသည်။ 

"မနေ့ညပိုင်း စစ်တပ်က ည ၁၀ နာရီလောက်ကတည်းက ရွာကို ပတ်လည်၀ိုင်းပြီး သေနတ်တွေပစ်တယ်။ ဗုံးတွေခွဲတယ်။  ည  ၁ နာရီလောက်မှာ ဆိပ်ခွန်ကျေးရွာနားမှာ သေနတ်ပစ်ခတ်သံ အချက်ပေါင်းများစွာ ကြားရတယ်။ လူငယ် ၄ ဦးက သူတို့ လာတဲ့အချိန်မှာ ထွက်ပြေးလို့ ပစ်သတ်တယ်လို့ပြောတယ်။  တစ်ညလုံး ရွာကို ၀ိုင်းပြီး ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်တဲ့သဘောပဲ။ ပြေးတဲ့လူတွေက ပြေးကြပြီးပြီ။ သက်သက် ရွာကို ဝင်ပြီး အနိုင်ကျင့် သတ်ဖြတ်တာပါပဲ" ဟုဒေသခံတစ်ဦးက ဆိုသည်။ 

သေဆုံးသူလူငယ် ၄ ဦးသည် အရပ်သားများဖြစ်ပြီး ရိုးသားစွာ နေထိုင်စားသောက်ကြသူများဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိအချိန်အထိလည်း ရုပ်အလောင်းများ ပြန်လည် မရရှိသေးကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရှိရသည်။

Samaria Mițhapa

 Yangon khuapi ah khua a sami Samaria mițhapa nih kan inn cu ting 2000 ah ka zuar lai i mipi thawpeknak caah ka hlut lai ati.

A inn cu hmanthlak chung i kan hmuh bantuk hin inn țha taktak asi, ralhrang nih mipi Covid-19 in a zawmi hna cu thawpeknak an pek khawh hna lo   caah nikhat ah minung 500,600 lengmang an thih tikah ka lung a fak tuk cucaah ka inn cu ka zuar lai i mizaw thawpeknak caah ka hlut lai ati.

Hipa bantuk dawtnak zawnruahnak a ngeimi mițha hi vawlei cungah an har ngaingai lai, a chungkhar he an umnak an inn rori zuar in mizaw nunnak chanhchuah aa timhmi cungah Myanmar mipi dihlak nih an thangțhat i khuaruahhar in a chiah dih hna.

Ralhrang nih uknak an lak hnu in Myanmar rampi cu ralhrang nih minung 1000 deng an thah cang hna i micheu cu thihdan an pekmi hna 60 an um cu lak ah Covid-19 nih a vun den rih hoi i nifatin in ngaihchia mitthli tla in aum liopi asi,

Țahnak aw le aihramnak thawng nih vawlei pumpi a hninh dih zeibantuk  in hmailei ah a can lai hngalh a si rih lo lungrawk ngaihchia tuk hringhran asi.

2014 Myanmar milu cazin.

 2014 kum Myanmar milu relnak cazin ningin zoh tikah Chinram kan milu hi a tlawm bak kan tlawm tuk, asinain ramdang ah aummi milu he fonh cun ting 7 hrawng cu kan phan ko lai.

Mithi Ruak 15 An Hmuh.

 Kawlram Kani khua ah nihin 12.7.2021 ah mithi ruak 15 an hmuh hna ti si,hi mithi 15 hi ralhrang khawngcil nih an thah mi hna a si tiah an chim.

Breaking News-

ကနီ၊ ယင်းကျေးရွာမှ စစ်ဘေးရှောင် ပြည်သူ ၁၄ ဦးနှင့် ကုန်းသာကျေးရွာမှ ၁ ဦး စုစုပေါင်း ၁၅ ဦးတို့ကို စစ်တပ်က အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်သွား

ရန်ကုန်၊ ဇူလိုင် ၁၂ 

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကနီမြို့နယ် ယင်းကျေးရွာအုပ်စု ၊ ယင်းကျေးရွာမှ စစ်ဘေးရှောင် ပြည်သူ ၁၄ ဦး၊ ကုန်းသာကျေးရွာမှ စစ်ဘေးရှောင် ပြည်သူ ၁ ဦး စုစုပေါင်း ၁၅ ဦးတို့ကို စစ်တပ်က အစုလိုက် အပြုံလိုက် တောနင်းရှာဖွေ သတ်ဖြတ်သွားကြောင်း ဒေသခံများက ရန်ကုန်ခေတ်သစ်သတင်းဌာနသို့ ပြောဆိုသည်။ 

ဇူလိုင် ၈ ရက်နေ့တွင် ကနီမြို့နယ်၊ ယင်းကျေးရွာအုပ်စုအတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်အင်အား ၁၀၀ နှင့် ၂၀၀ အကြား အင်အားအလုံးအရင်းဖြင့် တောနင်းပြီး စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူများကို သတ်ဖြတ်သွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သတ်ဖြတ်ခံရသူများသည် တောရွာများမှ ထွက်ပြေးလာခြင်းဖြစ်ပြီး ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များလည်း မဟုတ်ကြောင်း၊ ငွေနှင့် ရွှေများကိုလည်း လုယူသွားကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရှိရသည်။ 

"ယင်းအုပ်စုမှာတော့ ပြည်သူလူထုတွေက များသောအားဖြင့် တောထဲမှာ ပုန်းရှောင်နေကြတာ။ ပုန်းရှောင်နေကြတာကို စစ်အာဏာရှင်အုပ်စုတွေက ကနီမြို့နယ် အရှေ့ဘက်ခြမ်းတစ်ခုလုံးတက်လာပြီးတော့ ယင်းအုပ်စုကို ရောက်လာတယ်။ အဲဒီမယ် ရွာတွေထဲကိုမဝင်ဘဲနဲ့ တောတွေထဲကို ဝင်မယ်ဆိုပြီးပုန်းရှောင်နေကြတာ။ များသောအားဖြင့် ရွာတွေကို ဖျက်ဆီးတယ်။ သတ်တယ် ဖြတ်တယ်ပေါ့။ အဲဒီလိုပဲကြားတာလေ။ ကျနော်တို့ ပြည်သူလူထုတွေက အဲဒါတွေကြားတော့ တောထဲမှာ တိမ်းရှောင်နေကြတာ။ အဲဒါ ရွာတွေထဲမဝင်ဘဲနဲ့ တောထဲ မတရား တောနင်း ၄ မိုင်၊ ၅မိုင်လောက်ကို ဝင်လာပြီးတော့ တစ်ခါတည်း ပစ်သတ်သွားတာ တစ်မိုင်လောက်သာ ထပ်တက်ရင် ပြေးစရာမရှိဘူး။ ပစ်ခတ်ပြီးတော့ ။ ၅ ရက်မြောက်မှာ Dad Bodies တွေ့ရတာ။ အဲဒီ အလောင်းတွေကိုလည်း မကိုင်ရဲဘူး။ မိုင်းတွေက ထောင်ထားတော့ ဒီအတိုင်းပဲ ပစ်ထားရတယ်။ ကျနော်တို့ တော်တော်ကို ဝမ်းနည်းပက်လက်ဖြစ်တယ်။ ရက်စက်တာတော့ တော်တော်ကို တရားလွန်တယ်။ ယင်းကျေးရွာ ၁၄ လောင်း၊ ကုန်းသာကျေးရွာက ၁ လောင်း အတည်ပြုနိုင်ပါတယ်။ ပြည်သူတွေပါ ။ ရွာတွေထဲဝင်ပြီး မီးရှို့သွားတောင် မပြောလိုဘူး။ တွေ့တဲ့သူတွေဆီက ဦးကြီးတွေဆီက ၂၃ သိန်း ပါသွားတယ်။ ရွှေတိုငွေစတွေ အကုန်ပါသွားတယ်။ တောထဲမှာ ဆိုင်ကယ်တွေ ရိုက်ခွဲ ကားတွေကို ရိုက်ခွဲလုပ်သွားတယ်" ဟု ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောဆိုသည်။ 

လက်ရှိအချိန်တွင် အလောင်းများကို မကိုင်ရဲကြောင်း၊ တချို့အလောင်းများအောက်တွင် မိုင်းများ ထောင်ထားကြောင်း ဒေသခံများက ဆိုကြသည်။ 

(အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှု ဖြစ်စဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ ဒေသခံတစ်ဦးနှင့် မေးမြန်းချက် အပြည့်အစုံကို မကြာခင် တင်ဆက်ပါမည်)

Na Rum Maw?

 Na Rum Maw?...

“Langak” cu nuam tein a tlon lio ah ruah lo piin“varang” a hmuh. Khua aa ruah sualmi cu  “varang” cu a rangnak hi aa dawh tuk. Kei cu ka nak tuk ee… tiah aa ruah tikah cu a ruahnak nih khan nuam lo in a um ter. Cucaah “varang” sinah cun a va kal i amah le amah a ruahnak kha a va chimh. “Varang” nih a rak lehmi cu keimah zong na ruahning bantuk in nuam tein ka um lio ah “awtaw” ka hmuh i zawng(colour) tampi a ngeih caah aa dawh tuk tikah cu nih cun ka lawmhnak vialte a dih ve ee tiah “langak “ cu a leh ve.

A dongnak ahcun “langak” cu “awtaw” sinah kal aa thawh. “Awtaw” cu aa dawh tuk caah “Inn an erhmi chungah mi tampi nih an rak zoh kha a hmuh”. Mitampi an lawi hnu ah “awtaw” sinah cun “langak” cu a va kal i, “Nang cu zawng(colour) tampi na ngei le na dawh tuk ee…mi tampi zong nih an in zoh peng le nangmah bantuk si ka duh tuk ee” tiah a ve ti tikah “Awtaw” nih “Langak” a lehmi cu, “Keimah zong aa dawh tukmi ka si ko nain an ka erh peng le mitampi nih an ka zoh peng tikah zalawng tein nangmah bantuk in ka zuang kho lo ee…cucaah nangmah bantuk tein zalawng tein ka duhnak poah ah zuan le um hi ka duh tuk ve ko ee… keinih cun na nahnak hi kan hngar tuk ve ko” tiah a rak leh ve.

Hi tuanbia in thazaang pek kan duhmi hna cu keimah hi ke beimi ka rak si caah ke thami ka rak hngar tuk hna. Cu nih cun caan tampi keimah le keimah kha lungsi lonak a rak ka pek i, vawlei nun hmanh ka rak huam lo caan a rak um. Phundang chim ahcun a herhlomi midang sining hngarnak nih kan sining man ngeihter loin, lungsi lonak a chuahter i zei tik hmanhah lawmhnak a umter kho lo. 

Na theih peng dingah ka duh vemi cu vawlei ah hin kanmah nakin “santlaimi” an tam bantuk in “santlai lomi” zong an tampi ve ko ti hi a si. Ka mui chia tuk tiah naa ti ko lai nain nangmah nakin muichia an rak tam tuk, cun ka si a fak tuk tiah lung nuam lo in le lungdong na um lio ah khan nangmah nakin sifak ßantlailo an rak tor ti kha philh hlah, 

Lungsi hnangamnak cu phaisa lei “rumnak” le “sifaknak”nak ah siloin Pathian nih a kan pekmi mah sining ah lungsi te um hi a si. Paul zong nih, “Sifak ngai kan lo sihmanhsehlaw mi tampi kan rumter hna, zeihmanh a ngei lomi ko kan lo, asinain a taktak ti ahcun kan ngeih lomi a um lo.”(II Korin 6:10b) an ti. Halelujah!  U le nau hna na lungthin kha van i chek tuah! Na rum maw?  Na pom ve ahcun comment ah “Amen” rak ti ve tuah. by Rev. Sang.

CNDF Falam

 Falam Pasalțha hna upatnak sangbik kan in pek hna.

CNDF Falam pasalțha hna hi upat lo awk an țha hrimhrim lo,Myanmar ralhrang mithat uknak firtu mipi sualnak ngeilo minung 890 a kan that tu a phunkip in harnak a kan petu le mipi ningcang loin a kan tuah to tu an si.

Myanmar rampi duhdawtnak thinlung dihlak he nunnak thap in mipi a kan kilvengtu hna pasalțha hna nan thisen man a lak a si hrimhrim lai lo ni nikhat khat ah a theipar kan zun caan a phan te lai.

Zeitik hmanh ah philh nan si ti lai lo. Vawlei a hmunh chung nan min a hmun zungzal lai i nan tuanbia kan run chim peng lai upatnak sangbik kan in pek hna.

Mithat Ralhrang

 Aana ting zong a si lo aana lak zong asi lo,zanțim mi hngilh lioah uknak an fir asi mifir an si,Myanmar rampi inn an boh tangka an fir thilri an fir mi nupi an fir mi pasal an fir mi fanu fapa an fir Myanmar rampi uknak an fir mifir an si,damiah misual mițhalo ralhrang an si.

Min Aung Hlaing hi ralhrang hruaitu lutlai asi,cucaah ralhrang mithat lainawng min cazin ah vawlei cung ramkip nih an chiah cucaah Myanmar mipi dihlak nih kan ral nganbik a si caah a that kho nih a rannak in thah a herh.

A nun rih si cun Myanmar rampi a rawk dih cikcek cang lai.

7.7.1962, 8888 tuanbia

 

Myanmar ralhrang nih Nu an tlaihhremmi hna