Wednesday, 23 November 2016

LAI TUANBIA ( 9 )
PA LO
********
Khua pakhat ah pafa rual an um. Ni khat cu an pafa rual in ramlak ah an kal lio ah an pa nih, “ka fale, hi ṭulhri nganpi hi pheh kan i zuam hna lai. Hmakkhatte ah a pheh kho lomi cu lam lai ah kan i khang lai,” tiah a ti hna. “E,” tiah a fale nih cun an ti. Upa bik in a hniang bik tiang pakhat hnu pakhat ṭulhri cu fawite in an pheh dih. An pa nih cun a tha dih umnak in a pheh ve nain a tar thazang a si cang caah a pheh kho lo. A fale nih, “Kapa caah,” tiah an ti i an phehpiak cio. Asinain, “Ka bia kam a si lo maw,” tiah a ti i lam lai ah a khang.
Sakhi a ra i, “Ahodah lam lai ah a khang ko; a paw kek phut ka lamh in phai lai ah ka zuan pi lo ah,” tiah a ti. “Ka lam, ka lam; buh fun milu ngaw, cantiang fung nga,” tiah a vun ti. “Maw katih aw,” tiah sakhi cu a zam. Ngalhriang a rak chuak ve i, “Ahodah lam lai ah a khang ko, a paw kek ko ka lamh in phai lai ah ka zuan pi lo ah,” tiah a ti. “Ka lam, ka lam; buh fun milu ngaw, cantiang fung nga,” tiah a ti. “Maw ka tih aw,” tiah ngalhriang cu a zam ve. Saram dang zong an hung chuak cio i cu bantuk cun an zam dih. A hnu bik ah thir kawrong oih cakei pawpi a ra. Ahodah lam lai ah a khang ko; a paw kek phut ka lamh in phai lai ah ka zuan pi lo ah,” tiah a ti. “Ka lam, ka lam; buh fun milu ngaw, cantiang fung nga,” tiah a hun ti vial ah cakei nih cun a keng ah a khinh i a choi pi. A fale nih li le cantiang cun “tleng tlang … tleng tlang” tiah an kah nain an nganh dih.
A fapa le cu kan pa phu kan hlam lai tiah a thaizing ah cakei neh cu an dawi. Vokthau pa khua an phan. “Pasal panga zei nan ti lai?” tiah a vun ti hna. “Nu phu, pa phu kan hlam lai,” tiah an hun leh. “Keimah thaupa hi “Katluk” tiah kawm chungin ka hung chuak lai i teng ko nan ka kah ahcun nan pa phu nan hlam lai,” tiah a ti hna. “Katluk,” tiah a hung choi. An li le cantiang cun “tleng tlang … tleng tlang” tiah an ka i an nganh dih. “Nan hlam ko lai khah,” tiah a ti hna. An kal than i arkhongpa khua an phan. “Pasal panga zei nan ti lai?” tiah a ti hna. “Nu phu, pa phu kan hlam lai,” tiah an ti. “Keimah arkhongpa hi “tik-tik-didi” tiah kaa hung chuak lai i, teng ko nan ka kah ahcun nan hlam khawh lai,” tiah a zuam ve hna. An li le cantiang he cun an rak awrh.
“Tik-ti-didi” tiah a hung zuang. An kah len cu an nganh dih.”Nan hlam ko lai khah,” tiah a serleih hna i a ti ve hna. An kal than i Chihriahmuinu khua an phan. Chihriahmuinu nih, “Pasal panga zei nan ti lai?” tiah ati hna. “Nu phu pa phu kan hlam lai,” tiah an hun leh. “Keimah Chihriahmuinu hi thawl chungin “hat” tiah kaa bung lai mitthep karah nan ka char dih ahcun nan hlam khawh lai,” tiah a ti hna. “E,” an ti i an panga cun an awrh ko. A hun i bung i an char len cu chun nitlak hmanh ah char khawh ding a si lo. “Nan pa phu nan hlam ko lai khah,” tiah a ti hna. Cu hnu ah cakei pi a zuatu nuhmei nu khua an phan. Caicimte nih, “Ka pi, khual an kan tlung,” tiah a ti. “Khual chia maw, khual ṭha?” tiah a hun ti. “Khual chia maw, khual ṭha maw,” tiah caicimte nih cun a hun ti caah hmailei innka in khual cu a luhter hna. Zan an i hngilh kar ah an li le cantiang hri cu cat deng in tam dingin nuhmei nu nih caicimte cu fatun buh tlang a phalh i li le cantiang hri cu a tamter.
A thaizing khua a hung dei i nuhmei nu nih, “Ti lung nal maw nan duh lai, thal ṭe nal,” tiah a hal hna. Thal ṭe nal cu kan tlon tawnnak, ti lung nal,” tiah pasal panga nih cun an ti. Ti lung nal ah kal i ti lung nal cungah unau panga cu an òhu i an li le thal tinh ciate in an i put. “Ka pi, na zuat na khalh au hna,” tiah an ti. “Cua-cuau, nan ei ni tlung e, nan bar ni tlung e,” tiah a au. Kehlei zazat, orhlei zazat cakei an hung chuak. “Au rih,” tiah an hun ti. A au than i hmailei zazat, hnulei zazat cakei cu an hung chuak than. “Au rih,” tiah an hun ti than, a au than i cakei pi thir kawrong

awih an pa sehtu cu a hnu bikcem ah lei ngualmal in a ra. “A za cang,” tiah an ti i an li le thal cu an i hruai cio. “Pet, pet, pet, pet, pet,” tiah an lithal hri cu a cat dih. Mah vial ah cun cakei pi le cakei rual nih cun an hun zuanhnawh hna i an unau rual panga cun an seh dih hna.

Nikhat cu unau panga hna i farnu cu inntual ṭhinṭhang cungah thiam a tah len lio ah a thiam cungah khuhlu a hung tla. “Cu khuhlu cu dah ngai, khuazei in dah a hung tlak hnga,” tiah a ti i khuhlu cu ti he a dinh. Cu cangka cun fa a pawi. An khua mi nih aho lakfa dah a pawi hnga tiah an khua ruah a har. A ṭhen i fapa dawh ngai a si. Ngakchia tulleng kho a si ah a hawile ngakchia

hna he ṭekbu an i kah tawn. A hmual a fah tukah a hawile ṭekbu cu a khuai ṭheo tawn. A hawile cu an thin a hung i, “nangmah hi Pa Lo,” tiah an ti. A nu sinah a vung tli i, “Ka nu, zeicadah pa lo an ka ti,” tiah a hal. “Ka fa, na za rih lo,” tiah a nu nih a ti. A hawile cu lengah, lentecelh dangdang zongah a tei dih hna i an thin a hung. “Nangmah hi pa lo,” tiah an ti tawn. A nu sinah cun, “Ka nu pa lo an ka ti lengmang, ra ka chim ko,” tiah a ti. A nu nih pher cungah mum a thlet i, “Pher cungah hin tli tuah,” tiah a fapa cu a fial. A tli i pher tlang donghnak a phak lai ah a ril. “Na za rih lo,” tiah a nu nih a ti.

A hung tlangval pah cang. A hawile he an i paih ah hin a hawile cu fak tuk in a tengh sual hna caah an thin a hung i, “Nangmah hi pa lo,” tiah an ti. Cu tikah nikhat cu, “Pa lo an ka ti lengmangmi hi ra ka chim hrimhrim ko cang,” tiah a nu cu a ti. Pher cungah mum a thlet i, “Tli tuah,” tiah a fapa cu a tlikter. A tli i chuak put a tli; a hun i khirh than i chuak lak a tli than kho. Cu tikah na za cang, kan chimh lai,” tiah a nu nih a ti. A chuahnak kong le a pu le cakei nih a seh dihnak kong vialte cu a chimh dih. “Ka pu le phu ka hlam lai,” tiah a nu cu a chimh. “Asiahcun vancung na pa sinah thir li le thir cantiang, uico tum, pit le chengreng le vanzuang hun ka thlak tiah va hal,” tiah a nu nih a chimh. Ramlak ah a kal i, “Maw vangcung ka pa aw, thir li le thal, thir cantiang, uico tum, pit te cheng reng, vanzuang hun ka thlak law,” tiah a au. A pa nih cun a hun pek dih.
Pa lo cu a pu le phuhlam dingah a kal. Vokthaupa khua a phan. “Pasal pakhat zei na ti lai?” tiah a ti. “Ka pu phu ka hlam lai,” tiah a ti. “Keimah vokthau pa hi “katluk” tiah ka hung chuak lai i teng ko na ka kah ahcun na pu phu na hlam lai,” tiah a ti. “Katluk” tiah kawm chungin a hung choi. Teng ko a kah. “Na hlam kho lai lo khah,” tiah a ti. Arkhongpa khua a phan. “Pasal pakhat zei na ti lai?” tiah a ti. “Ka pu phu ka hlam lai,” tiah a hun leh. “Keimah arkhongpa hi “tik-ti-didi” tiah ka hung chuak lai i teng ko na ka kah ahcun nah lam lai,” tiah a ti. “Tik-ti-didi” tiah a hung zuang i teng ko a kah. “Na hlam kho lai lo khah” tiah a ti. Chihriahmuinu khua a phan. “Pasal pakhat zei na ti lai?” tiah ahun ti. “Ka pu phu ka hlam lai,” tiah a ti. “Keimah Chihriahmuinu hi thawl chungin “hat” tiah ka hun i bung lai i miṭhep kar ah na char dih ahcun na pu phu na lam lai,” tiah a ti. “E,” tiah Pa Lo nih cun a ti. A hun i bung hat i ritte, chengreng, vanzuang nih mitthep kar ah an char dih. “Na hlam kho lai lo khah,” tiah a ti hramhram ve.

Cu hnu ah cakei zua nu khua a phan. Caicimte nih, “Ka pi, khual a kan tlung,” tiah a hei chimh. “Khual chia maw, khualt ṭha?” tiah a pi nih cun a hun ti. “Khual chia maw, khual ṭha maw, tiah caicim te nih a hun ti. “Hmailei zerh car lei thiang,” tiah Caicim te nih a hun ti. “Hmailei zerh car lei thiang,” tiah Caicim te cu a hun chimh. “Inn hmailei in luh lo in inncar lei in na lut lai,” tiah caicim te nih Pa Lo cu a hun ti. Pa Lo nih, “Zerh le zerh lo cu,” tiah a nam har in inn hmailei innka khammi cu a sam i innchung ah a lut. Pa Lo cu a ih lai ah a lu cungah lithal le cantiang cu a chiah. Nuhmei nu nih cun caicim te cu buhtlang a phalh i li le thal hri a tamter. Zantim hrawngah khin caicimte nih li le thal hri cu “keret, ketet” tiah a ti than “Ai, an in theih lai, tam ko,” tiah a hun sik len. A teuh lengmang nain a tam kho lo” ka pi ka ha za reret, ti lawng cun a ti lengmang. A hnupi ah Pa Lo nih caicim cu a tlaih i, “Kapi, zu kan tlaihpiak,” tiah a hmaika ah a hun tengh hnawh. Nuhmei nu cu a hmai a chia ko.

A thaizing ah cun, Tilung nal maw na duh, thal ṭe nal?” tiah nuhmei nu nih Pa Lo cu a hal. “Ti lung nal cu ka tlon tawnnak, thal ṭe nal,” tiah Pa Lo nih cun a ti. Thal ṭe lei ah an kal. Thal ṭe kung hawng cu a haw i nal ngai in a tuah. A hram ah uico tum a hren. Thal ṭe kung cungah cun li le thal ralringte in a put. “Ka pi, na zuat na khalh au hna,” tiah a hun ti. “Cua-cuau kawl i ka zuat tlung law, vai i ka zuat tlung law, na ei ni tlung e na bar ni tlung e,” tiah a au. Cu ah cun cakei rual cu orhlei zazat, kehlei zazat an hung chuak. “Au rih,” tiah a hun ti. A hung au than i hmailei zazat, hnulei zazat cakei phuntling an hung chuak. Cakei rual cu an kaa vei kauhkauh in an i aan i, Pa Lo cu an vel, an hrum hnawh lulh ko; zuanhnawh an timh. Nuhmei nu nih, “A za cang maw?” tiah a hun ti. “A za rih lo, au rih,” tiah Pa Lo nih cun a hun ti. “Cua-cuau, “Kawl i ka zuat tlung law, Vai i ka zuat tlung law, na ei ni tlung e, na bar ni tlung e,” tiah a au. Mah ah cun a pu sehtu cakei ngan bikmi thir kawrong a oihmi pawpi cu a hmuihmul par berbur pi he a hukpah a hrumpah, lei ngualmal in a hung chuak. Pa Lo nih “Na zuat an tling dih cang maw?” tiah a hun hal. “An tling dih cang,” tiah nuhmei nih cun a hun ti vial ah thir kawrong awih pi nih cun hun zuanhnawh a hun timh lio te ah teng ko a hei kah.

Cu hnu ah cakei dang cu a kah lengmang hna. Vanzuang, ritte le chengreng nih cantiang fung cu an charpiak lengmang. Cakei rual nih cun Pa Lo cu an hun zuanhnawh nain thal ṭe nal ahcun an tolh. Uitum pi nih a rak seh ve hna. Cakei cu a kah dih deng cang. Nuhmei nu nih cun a thah dih cang ko hna lai hi ta, tiah cakei farai liomi pakhat cu Khuangthli kua ah a ṭhu. A rai liomi pakhat cu sum chungah a chiah i a òhutnenh. Cakei cu a kah thlu dih hna i a vang tum. Vancung a pa nih, “Maw Pa Lo aw, pakhat sum chungah a ṭhutnenh. Pakhat Khuangthli kua chungah a thuh kha e,” tiah a hun chimh. Cu tikah nuhmei nu cu a hei tlik hnawh. “Tho,” tiah a ti. “Zeicadah ka thawh lai?” tiah nuhmei nu nih cun a hun ti. Nuhmei nu cu a tho. Sum chung cakei cu ril ko a kah. Khuangthli kung kua i a thuhmi cakei thi a si rua, a thi cang ko lai, tiah a kaltak. Cu cakei lawng cu a luat. A pu a rak sehtu cakei lu cu a tan i a tlung.

An khua a phak hlan ah a uitum pi cu inn a rak phan chung. A nu nih a rak ngai tuk hna i a uitum pi cu a rak hnamh in a muaitam. Uitum pi he cun an rak i duh. Inn a hun phan ve. “Ka nu innka rak ka hun,” tiah a ti. Innka hunh ding in ka tho lai tiah a ti ah khin uitum pi nih cun “ngur” tiah a ngur hnawh i seh a timh caah innka a hung kho lo. Cu tikah Pa Lo nih, “ka nu, innka na ka hunh duh lo caah ka pa sinah ka kal lai, innka hramah ka pu sehtu cakei lu ka chiah tah. A hmuihmul maw hun zun lai ci,” tiah a ti i a kal. A thaizing ah innka hram i cakei lu cu a hun hmuh cun a tap. A tahpah in cakei hmurhmul cu a hun zun sual i a kut tan lak a ah i a thi.
Pa Lo cu a pa sinah a phanh tikah a pa nih bukpi chungah a thuh. Zanlei ah a fanu le lo in a tlung mi hna cu an pa nih, “Ka fale, bia kan hal tuah hna lai. Ta maw nan duh deuh, hlawn?” tiah a ti hna. An u bik nih, “Kei cu ta cu kan hei ngei lem lo, hlawn ka duh bik ko,” tiah a ti. A nau le pathum zong nih an ti cio. A hniang bik nu te nih, “Kei cu ta te òheo ka duh bik ko hnga,” tiah a ti. “Asiahcun bukpi khi va hung,” tiah a pa nih a ti. Buk cu a hun i Pa Lo cu a hmuh. “E,” kei cu ta te ka ngei,” tiah a ti i a nih he a kheh he a tur in a tur. Cu caangka cun a u le zong nih, “Keimah ta a si lai,” tiah an i cuh. An i cuhnak ah a liang le a ban zong thlongh dih an timh. An pa nih “Aih, a za cang, nan ta nan thah sual lai, nan zapi ta a si ko lai,” tiah a ti hna.

An khua pawngah Hring Ei khua a um i minung a seh lengmang hna. An khua tlangval vialte cu Hring Ei thah dingah kal an i tim i Pa Lo zong kal ve dingin a tim. An kal i lampi tantim ah tlangval rual cu Hring Ei an tih ruangah an kir dih than Tlangval pawl cu an khua an phak lai ah hauka ah vawhla an thlerh, an min an I chal i Hring Ei kan thah tiah a tur ko in an tur. Sia le vok thau in sawm an tuk. Ni kua chung puai an tuah i, lam kui in an i nuam. Pa Lo pa nih, “Ka fa Pa Lo a hung tlun ve lo,” tiah a hal hna. “Kha na fa Pa Lo mi ralchia kha, a umnak zong kan thei lo,” tiah an ti. Pa Lo pa cu a ning a zak i puaituahnak hmun hmanh ah chuah lo in an inn ah innleng ṭhinṭhang cungah a ṭhu ko.

Pa Lo cu a hawile sinah kir ve lo in amah lawngte cu a kal I Hring Ei khua a phan. Zan ah Hring Ei inn tualpar ah bukpi a chiah. Buk cu pawngpi a ponh, puanrang a aih i a pawng in a bawh. “Hring Ei chuak,” tiah a hun ti. “Pa Lo ral a hrang an ti i e ka chuak ngam lo e,” tiah Hring Ei nih a hun ti. “Hring Ei chuak,” a ti lengmang caah a hnu ah cun, “Biarpi kai kaih lio,” tiah a hun ti. “Hring Ei chuak,” a hun ti than. “Pawngpi ka i ponh lio,” a hun ti. “Hring Ei chuak,” a hun ti than. “Ka nam ka taat lio,” a hun ti. “Hring Ei chuak,” a hun ti than. “Naisai lo e, keimah Hring Ei si ing e,” tiah a hung au i a chuak vurmar. Inntual i buk cu Pa Lo ah a rel i a hei zuanhnawh i a nam in a sam. Cu lio ah cun Pa Lo nih a hun zuanhnawh i a lu tan a zalh. “Pa Lo ka lu cu hun tan lai ci, hlan lio i ka rak thah mi na pu ṭhicum ka rak lakmi ka hngawng i ka oihmi lawng hi la,” tiah a ti.
Zuhui thingbur chungah ṭhicum cu a sanh i an khua ah a tlung. An khua a phak ahcun an rak laam lio pi a si. Tlangval rual nih cun, “nang that lo pa kha, khuazei in dah na hung chuah ve, na hawi cu Hring Ei kan that caah puaituah in kan i nuam ko hih,” tiah zeirello khin Pa Lo cu an hei nih sawh. An inn ah a va phan. “Ka pa, ka hran kir ding,” tiah zuhui thingbur cu a hun pek. “That lo hrankir ka ding bal lo,” tiah a pa nih a ti. A far upa bik a hun pek i cuticun a hun ti ve. A nau le pathum zong nih cun cuticun an ti cio i thil pek al cu,” tiah a ti i zuhui thingbur cu ka din lai, tiah a hun ti. Zuhui siloin a pu ṭhicum cu a tangah a tla. “Ai, zeidah a si,” tiah a hun zoh i a pu ṭhicum a si. “Ka pa, ka pu ṭhicum hi zohhmanh, ka ta nih a phorh hi,” tiah a ti i a pa cu a pek. A pa cu a tha a nuam tuk. “Hring Ei a thattu ka fapa lehlam maw a that lo an hei ti. An nu kan ti lo,” tiah a au i a lammi vialte cu mautlor in a va tuk len hna. Mah hnu ah cun a pa nih kikawng le vokthau in sawm a tukpiak. Puaituah le lamkui in ni kua chung an cam.
CACC (2009)

No comments:

Post a Comment