Christmas Sermon (1)
James Tin Kung
MIFIM TIAH KAWHMI MIFIM HNA
Bible: Matthai 2:1-12
BIAHMAITHI: Mirang
Bible cheukhat ah “Magi” tiah an ti i cheukhat nih “wise men” tiah an timi
Lai Baibal nih mifim tiah a lehmi hi ka lung a tling tuk. Vawlei fimnak arfi
zohnak bak in Messiah a chuak lai ti a hngalmi hna an si lengah Thlarau mit
ngei in Jesuh Messiah a tongmi hna cu mifim tiah auh awktlak taktak an si.. Zeicahtiah
arfi zohthiam lawng an si lo Messiah tongtu an si. Hi arfi zohthiam hna hi
vancung arfi zohnak in vawlei ah a cangmi thil sining a chimtu an si. Hi
mifim mi hna tuanbia kong ah ruahnak phun dangdang a rak um. Nichuahlei
Khrihfabu nih, “Mifimmi hna cu hleihnih an si,” an ti. Nitlaklei Khrihfabu
nih an laksawng phun thum zohchih in minung pathum an si, an ti i Caspar,
Melchior le Balthasar an si, tiin an min tiang an rak chim.
Hi mifimmi hna hi Judahmi an si lo, Zentel mi an si. Lam-hla piin an
ra i Messiah a kawltu, a hmutu le a biatu, laksawng tiang a petu an si. Bawi
Jesuh chuahnak tuanbia rel tikah anmah bantukin Jesuh a rak kawlmi a hohmanh
an um lo. Hi mifim hna nun in khrihfa nih cawn awk tampi a um. Cucaah tukum
Christmas ah mifim hna sin in nun cawng ve hna usih tiah kan sawm hna.
Pakhatnak: Mifimmi
hna cu a kong lawng an rak hngalhmi Messiah kha an ton khawh. Nichuahlei
mifim hna sinah arfi nih a hngalhtermi hna cu vawlei khamhtu Messiah a chuak
lai ti kha a si. Arfi nih lam a hmuhsaknak hna lam kha an zulh i Jesuh sin an
phan. Arfi zohnak in Messiah a chuak lai ti an hngalh tiang lawng in an
tuanbia a dih lo. Jesuh sin tiang hrimhrim kha an kal i an biak.
Khrihfa sinak hi thil ṭha hngalh tiang lawng hi a si bal lo, Pathian a um ti hngalh tiang
lawng a si lo, Jesuh cu khamhtu a si ti hngalh lawng hi a si bal lo. Mah
pumpak nun ah Jesuh Khrih cu keimah Khamhtu le Bawipa a si tiah cohlan tiang
kha a si.
Phungchim thiammi nih hrinṭhannak kong an chimmi kan theihmi kha hrinthar ah kan ruah sual tawn.
Hrintharnak kong theih le hngalh tiang lawng kha hrinthar a si lo. Khrihfa
nun cu theih le hngalh tiang lawng siloin nifatin kan nunnak ah a langmi nun
a si. Cucu nun cu mifimmi hna nih an kan cawnpiakmi nun cu a si.
Messiah a chuak ti cu siangpahrang Herod zong nih a theih. Mifim mi
hna nih, “Judah siangpahrang a si dingmi cu khoika ah dah a chuah?” ti bia an
halnak khan a hngalh. “Messiah cu khoika ah dah a chuah lai,?” tiah bia a
halmi hna Tlangbawi upa hna le phungbia cawnpiaktu hna nih khan, “Judearam
Bethlehem khua ah a chuak lai,” tiah bia an lehnak khan a hngalh. Tlangbawi
hna le phungbia cawnpiaktu hna zong nih khan an hngalh ko. Zeicahtiah an
Cathiang (Mikah 5:2) chungah a rak i ṭial cang i an rel lengmang mi le an theih lengmang mi a si. Jesuh a
chuahnak Bethlehem in meng ruk lawng a hlami Jerusalem ah a ummi an si ko
nain Jesuh kha an tong lo. Mifimmi hna nih khan cun Jesuh a chuah kha an
hngalh lawng siloin Jesuh an hmuh tiang an kal. Theihmi le
hngalhmi kha nunpi kan herh ko.
Kan L:aimi lakah Kawlram pumpi hngalh in hlasak thiam Sung Tin Par nih
hlasaknak Stage show cungah Lai thil tete aa hruknak thawngin miphun dang,
Laimi a si lomi hna nih Lai thil an tlaihchan ngaingai. Nihin ah cun Kawlram
chungah Lai thil aa hrukmi miphun dang an tam ngaingai cang. Asinain Lai thil
aa hrukmi paoh kha Laimi an si lo. Cu bantukin Jesuh Khrih a chuak ti tiang
lawng a theimi le a hngalmi tiang lawng kan si ahcun Jesuh Khamhnak kan co
lai lo. Jesuh a tongmi kan si a herh. Jesuh kong a theimi paoh khamh kan si
lai lo. Nunnak taktak in Jesuh Khrih a tongmi lawng nih khamhnak kan co
lai.
Pahnihnak: Mifimmi
hna cu miteirial le milungsau an si. Bible Hrilhfiah cauk rel tikah
mifimmi hna hi lamhlapi in a rami an si. A cheu nih an laksawng zohchih in
Arabia miphun an si lai, an ti. Arabia miphun an si ahcun thla khat in thla
hnih karlak an rau lai. A cheu nih Babilon miphun an si lai, an ti. Babylon
miphun an si ahcun thla li in thla nga karlak an rau lai. A cheu nih Persia
miphun an si lai, an ti. Persia miphun an si ahcun a kum in an rau lai.
Zeicahtiah, kha lio chan ah vanlawng a um rih lo, motor zong a rak um lo. Ke
in kalnak le kalauk cit in rak kal chan a rak si. Nihin nicaan lam a ṭhat bantukin lam zong a um lo. Ni khat le ni hnih
khualtlawnnak men a si lo. Riahcaw an iphorh a herh lai. These ram an tan
caan a um lai, fing le tlang an zulh caan a um lai. Chuk an zuan caan, cho an
kai caan a um lai. Lamhla piin an ra. Judah miphun khualipi Jerusalem an
phan. Kan hmuh cang rua lai tiah an ruah. An hmu hlei lo. Jerusalem pin ah
kal a hau ṭhan. Meng zeizat khi dek an kal cang hnga. An tha
a ba tuk cang ṭheu lai. Asinain an lung a dong lo. Messiah hmuh
tiang in an kal.
Nu le pa le hawile hna, kan hmuitinh kan phak tiang kan kal a herh
lai. Kan zumhnak hi a dongh tiang kan kal lo ahcun Jesuh kan tong kho lai lo.
Kan lam cu sau ko hmanhseh; Jerusalem zong phan ko hmanh usih, Jesuh kan
ton ṭung lo ahcun Bethlehem tiang kan kal a hau lai.
Jesuh ton tiang tei a mami kan si a herh ko. Teimak nun hi mifimmi hna nih an
kan cawnpiakmi nun cu a si. Jesuh kan hmuh tiang, Jesuh kan ton tiang hmai ah
a kal dingmi kan si. Cucu nun cu Paul nih, “Tlik zuamnak ah khan ka tha a
dihumnak in ka chuah cang, zumhnak kha fek tein kaa tlaih zungzal. A tu cu
teinak laksawng nih khan a ka hngah ko cang,” a timi nun cu a si (2Timote
4:7-8). Lungsaunak le teirialnak hi teinak petu an si zungzal. Mei-lung a rak
sertu Thomas Edition nih, “Teinak cu lung donghnak phen (pin) te ah a um,” a
rak ti. Peter le a hawile nih nga tampi an tlaihnak kha zan khuadei sur an
cheh i an lung a dongh hnu, an bat tuk hnu i an hei ihneekmi teirialnak in a
chuakmi a si.
Pathumnak: Mifimmi
hna cu Messiah sin a hruaitu hna arfi an hmuh tikah an ilawm. Mifimmi hna
kha Jerusalem an luh ah khan arfi an zulhmi kha a tlau. Jerusalem in an chuah
tikah khan arfi kha an hmuh ṭhan. Arfi an hmuh ṭhan caah an ilawm hringhran tiah Bible nih a chim. Mifimmi hna cu
Messiah ton khawhnak lam a hruaitu hna arfi an hmuh ah khan an ilawm.
Siangpahrang Herod innchung i luh kha an ilawmhnak a si lo. Vawlei bawi an
ton kha an ilawmhnak a si lo. U le nau hna, kan ilawmh tawnnak te kha ruat
hmanh usih. Salm catialtu nih, “Na biakinn chungah a ummi cu zei tluk in dah
an ilawmh. Nangmah thangṭhatnak hla a
sami cu zei tluk in dah an tha a nuam. Nangmah sin in thazaang a lami hna cu
zeitluk in dah an ilawmh, Zion tlang i va kal a duhmi hna cu zeitluk in dah
an ilawmh” a ti (Salm 84:4-5). Kan nunnak cio hi izoh hna hmanh usih. Biaknak
kong ah maw kan ilawmh deuh, zei dang kong ah dah kan ilawmh deuh?
Tukum Chrihmas ah zeidah kan ilawmhnak a si lai? Jesuh he tonnak
dawntu vawlei thil ah kan ilawm tuk sual lai maw? Einak le dinnak ah kan
ilawm tuk sual lai maw? Khrihfa kan ilawmhnak cu ei le din ah a si lo, hruk
le aih ah a si lo, khuasak tintuk thatnak ah a si lo. Khrihfa kan ilawmhnak
taktak cu Bawipa he kan itonnak ah a si. Bethlehem cawrawl einak kuang i kan
caah a chuakmi Jesuh kong ah ilawm hna usih. Bible relnak ah ilawm usih. Thlacamnak
ah ilawm usih. Mi bawmhnak le rian ṭha ṭuannak ah ilawm hna usih. Miphun ca i rianṭuannak ah ilawm hna usih. Jesuh he tonnak thil ah
ilawm hna usih. Jesuh he a kan tontertu thil ah ilawm hna usih.
Palinak: Mifimmi hna cu an
khuk an ibil i Jesuh an biak. Mifimmi hna cu innchung ah an vung lut i
Jesuh kha a nu Mari sin ah an hmuh tikah khan an khuk an ibil i an biak. Khrihfa
nun cu khukbil a si. Thlacam nun a si, toidor nun a si. Mi cheu nih cun hi
mifimhna hi siangpahrang an si, an rak ti. Cucaah Khrihfa hlabu No.
93 ah, “Nichuahlei siangpahrang kannih, Pathum nih khual kan tlawn pah
in, Lo le cerh le fing le tlang ah arfi kan zulh lengmang,” tiah hla zong
an rak phuahnak kha a si. An minung sinak kha Bawi Jesuh kehram ah an ṭhumh dih, Jesuh hmai ah an kun, an khuk an ibil.
Pathian a tongmi minung tampi hi an iṭhum. An khuk an ibil.
Naaman: kha thumh nun a ngeih
hnu lawngah a dam. Naaman kha ralbawi a si, Siria ram teinak petu a si,
vawlei mit in mi lianngan a si, siangpahrang hmanh nih hmaizahnak a pekmi a
si. Mirum taktak a si: laksawng aa kenmi kha ngun talent 10, sui shekel
thongruk, puai puan zun hra a si. Asinain mi thinghmui a si i damnak hmuh duh
ah Profet Elisha ton ding ah a kal. Namaan cu a rang hna le a rangleng hna he
Profet Elisha innka hram ah cun a va dir. Elisha nih cun leng chuak loin a
lamkaltu pakhat a hei thlah i, “Va kal law Jordan tiva ah voi sarih in vaa
kholh,” a ti. Namaan cu a thinhung tuk. “Ka sin ah a hung chuak lai i a dir
lai i ka zawtnak zawn ah khan a kut a zao lai i a Pathian min kha a auh lai,”
tiah a ruah. A mawh lo: ralbawi a si, mi nih an upatmi a si, mirum
a si. Profet nih upatnak he a ka ton rua lai tiah a ruah. Minung lei sinak
vialte aa ṭhumh hlan cu a dam kho lo. Zei ah a rel lomi
thil, zei ah a rel lomi hmun Jordan tiva ah khan, Pathian minung bia a ngaih
i a tuah hnu lawng ah khan a dam (2 Siang 5). Naa ṭhumh lo ahcun thlarau damnak na hmu lai lo. Na
khuk naa bil lo ahcun thlarau damnak na hmu lai lo.
Paul zong nih, “Judah
miphun thiang ka si, Benjamin hrin ka si, phung zulhnak ah farasi ka si,” a
timi vialte kha Jesuh a ton hnu ah cun a thumh dih. Bawipa hmai ah cun kan
khuk kan ibil a hau. Cu phun ka si e, kha phun ka si e, anih ka si e, kha kha
ka si e, ti vialte kha kan ṭhumh a herh. Uah le midang zeirel lo te hna hi midang ca nakin mah
sunghnak tu a si deuh. Johan: Nu hrin vialte lakah a ngan bik
hmanh nih, “Kei cu ka zor lai, anih cu a thangcho lai,” a ti. Kan minung
sinak kan iṭhumh lo ahcun kan thlarau damnak tiang kan sung
lai. Pathian minung hna hi an iṭhum dih. Johan nih, “Bawipa caah lam rak remh u, lam rak sial u,”
a timi hi kan thinlung ko hi dah kaw remh a herhmi a rak si cu. Mifim mi hna
khukbilnak hi tukum Christmas ah cun icawn hna usih.
Panganak: Mifim mi
hna nih Jesuh cu laksawng an pek. Mifim mi
hna cu Jesuh an hmuh i an ton tikah khan an biak hnu ah an zal chung khan
laksawng an ichuah i an pek. Cu an laksawng cu: sui le frenkinsen zihmui le
mura zihmui an si. Khrihfa biaknak hi peknak in aa thawk i peknak in a dongmi
tuanbia a si. Pathian nih a Fapa kha zuah loin vawleimi kan caah a peknak in aa
thawk i Jesuh Khrih nih vailam cungah a nunnak aa peknak tiang a si.
Paul nih, “Pathian nih a kan zangfahnak a nganmi ruangah hin Pathian
sin ah a nung in pekchanhmi raithawinak bantukin i pe tuah u,” a ti (Rom
12:1). Pathian nih a kan pek bantukin kannih zong amah sinah ipek ve kha a
kan fial. Kan lungthin pek a kan fial. Chawva le thawhlawm pek a kan fial..
Cheuhra cheukhat hrimhrim hi cu Pathian nih, ‘Keimah ta’ a ti, ‘Nan ka pek
lai,’ a timi a si (Malakhi 3:6-12). Bawi Jesuh nih, “Nan chaw a umnak ah nan
lung zong a um ve lai,” a ti (Matt 6:21).
Johan Thawngṭha cauk chung i Bawi Jesuh nih a tuahmi
khuaruahhar tuanbia pawl hi zoh tikah minung tel loin Jesuh nih khuaruahhar thil
a tuah lo. Mitsur hang a cantermi ti kha sinum hna nih lung ralca chungah an
than i an rawnmi ti a si (John 2:7). Mi thongnga khim lakin a pekmi hna
changreu kha ngakchia pa nih aa funhmi le Jesuh sin ah an rak pekmi kha a si
(John 6:9). Lazaruh thawhṭhannak
tuanbia ah khan thlan a khartu lungpher kha Jesuh nih thawn a fial hna (John
11:39).
Nangmah peknak a um ve lo ahcun Jesuh nih na khrihfabu ca le na miphun
caah thil lianngan a tuah lai lo. Jesuh nih nangmah le keimah a kan herh.
Mifim hna laksawng nih khan Jesuh siangpahrang a sinak a langhter, tlangbawi
a sinak zong kha a langhter. Na ti khawhmi thil na tuah ve lo ahcun Jesuh nih
thli lianngan a tuah lai lo. Biakinn sak aa timmi hna nih na pek ve lo ahcun
Bawipa nih rian a ṭuan lai lo, Biakinn cu aa sa lai lo. Bawipa sin
ah laksawng pek hi mifim hna nih an kan cawnpiakmi nun a si. Midang kan pek
hna ve tikah petu kan dam tawn.
Paruknak: Mifim mi
hna cu lam dang in an kir. Mifim mi hna nih Jesuh an va ton tikah khan an
mui aa thleng lo. An thilthuam zong kha aa thleng lo. An kirnak lam tu cu aa
dang. Bawi Jesuh zaam ko i a tuahtu Herod sin cu an kir ti lo. Kum hnih tang
ngakchia a that i chungkhar tampi lungkuai le ngaihchia in a ṭahtertu Herod sin ah cun an kir ti lo. Lam dang
in an kir. Pathian nih an mang ah lam dang in kir a fialmi hna a zultu kha an
si. Khrihfa kan si ruangah kan muisam hi aa thleng lem lai lo. Kan nundan tu
cu aa thlen awk a si. Bawi Jesuh nih Kana khua nupiṭhitnak ah khan thlennak a tuahmi cu ti an rawnnak
ralca kha a si lo. A chung i rawnmi ti kha a si. Ti sawsawh a si nain mitsur
zu ah a canter, din awk ṭha ah a
canter i mi nunnak caah khimnak le riamhnak a pek.
Khrihfa cu kan nun in Pathian ngaihchiatnak a tuah lengmang mi kan si
awk a si lo. Kan minung hawi ngaihchiatnak a tuah lengmang ding kan si lo..
Bawi Jesuh kha lungtak in a kawl i a tongmi hna paoh cu nunthlennak an ngei.
Na hrinthar hnu ah thil ṭha lo na tuah
lengmang ko ahcun na hrintharnak cu lunghrinh awktlak a si. Na hrinthar hnu
ah na hawinu na hawipa ngaihchiatnak na tuah peng ko a si ahcun na
hrintharnak cu lunghrin awk a phu. Hrintharmi cu an nun aa dang tawn.
“Vancung pennak a nai cang, nan sualnak kha mer tak cang u, nan nun ithleng
u,” (Matt 3:2; 4:17) timi kha tukum Christmas ah cun kan nun ah lang hram ko
seh.
Tukum Christmas cu a kong kan theihmi Jesuh kha lungtak tein kan kawl
caan, Jesuh kan ton caan, Jesuh kan biak caan, kan nun kan ipek caan, vawlei
sining hnulei chit in Pathian lei ah kan nun kan imer caan si ko seh tihi kan
sawm hna. Bawipa nih thluachuahnak kan pekpiak ko seh!
Christmas Sermon (2)
James Tin Kung
KAN THINLUNG CU BETHLEHEM SISEH
Bible: Matthai 2:1-8
Biahmaithi: Vawleicung ah
khua minthang tampi a um nain mi tam bik nih an theihmi khua pahnih cu
Jerusalem le Bethlehem a si. December le Christmas kan phak tik paoh ah cu
khua pahnih min cu kan lung chungah a hung chuak zungzal. Nihin kan relmi
Matthai 2:1-8 chungah cu khua pahnih cu an lang veve. Siangpahrang pahnih an
um i pakhat cu Bethlehem ah a chuak, pakhat cu Jerusalem ah a bawi thutdan he
a thu. Siangpahrang pahnih kong kan ruah hlan ah khua pahnih kong kan zoh
hmasa lai.
1:1: Bethlehem Tuanbia: A hmasa deuh ah
Bethlehem khua tuanbia zoh ti hna usih. Bethlehem ti cu Beth le lehem biafang
pahnih aa fonhmi a si. Beth cu inn tinak a si, i lehem cu changreu tinak a
si. Changreu inn a siloah rawl inn tinak a si. Kan Baibal ah Bethlehem min a
langh hmasa bik nak cu Genesis 35:19 ah a si. Jacob nupi Rachel kha a fapa
Benjamin a hrin ah khan ah a thi, i Bethlehem ah an ruak cu an rak vui.
1:2: 1Samuel 16:1-13;
17:12-58: kan zoh tikah Bethlehem cu David chuahnak a si, i siangpahrang caah
chiti an rak thuhnak khua zong a si. Ruth tuanbia kan rel
tikah Naomi kha a va thih hnu ah Moab ram in a rak kir ah khan Moab minu Ruth
nih a rak zulh i Bethlehem ah a ummi mirum pa Baoz kha a rak vat. Ruth le
Boaz nih cun Obed an hrin, Obed nih Jessie a hrin i Jessie nih cun David cu a
hrin ti kha Ruth Baibal nih a kan chimhmi a si. Messiah cu khoika ahdah a
chuah lai tiah an rak ti tikah Bethlehem ah a chuak lai tiah an rak zumh.
Cucaah Mikah 5:2 kan zoh tikah, “Maw Bethlehem, khua hme bik pakhat na si
nain nangmah chungin Israel uktu a chuak lai,” tiah profet biaphuan a rak
um cang. Cu ti cun Bethlehem cu Bawi Jesuh chuahnak a si caah khua hmete a si
nain vawleicung pi nih hngalhmi khua a si.
2:1: Jerusalem Tuanbia: Jerusalem khua
kong le tuanbia kan zoh rih lai. Jerusalem tihi a sullam cu “Daihnak hram”
(foundation of peace) ti a si. A hmasa bik ah a min hi URUSALIM tiah an rak
ti. BC 1400 lio ah Joshua hruainak in Israelmi nih Kanaan ram an rak lak ah
khan a min hi a rak um cang. David chan ah khan Jebus mi
pawl an rak um. David le a ralkap pawl nih Jebus mi cu an rak tei hna. Salem
timi khua fate le Zion timi hmun zong kha an hun lak tikah David nih cu hmun
cu khuapi ah a ser, dawh ngai in vampang in a hun kulh i khualipi ah a hun
ser.
2:2: : Bawi Jesuh chan
ahhin Rom miphun nih an uk. BC 62 in Pompey timi ralbawi pa hruainak in Rom
miphun nih Jerusalem cu a lak i Biakinn chungah rai a thawi cuahmahmi
tlangbawi pawl cu a thah dih hna, kum khat ah voikhat te lawng tlangbawi ngan
bik a luhnak le rai a thawinak hmun zong kha a lut i a thurhhnomh ter dih..
Bawi Jesuh chan ah Jerusalem ah Herod cu siangpahrang a si. Jerusalem cu
Messiah a chuak e tiin mi vialte an ilawmh lio ah messiah thah ding in a kawl
i kum hnih tang ngakchia thattu siangpahrang a thutnak khualipi a si.
3:1: Bawi Jesuh Tuanbia: Jesuh cu
Bethlehem ah a chuak. A chuak tikah hrinnak hmun a ngei lo i caw inn ah a
chuak. Nichuahlei mifim hna cu an ram an chuah tak i Bawi Jesuh cu Bethlehem
ah an ra biak. Ram lak ummi tuukhal pawl zong kha vanmi nih Messiah a chuak e
tiah a chimh hna i ramlak ah an tuu kha an ngol tak hna i caw-inn ah cun an
va kal i Jesuh cu an biak ve. Jesuh cu duhsah tein a hung thang i, “Toidornak
le nemnak hi kei ka seihnam cu a si, ka seihnam hi ibei ulaw nan thil a zaang
lai,” tiah mi kha a cawnpiak hna.
3:2: “Mi nih ka
cungah tuah hna seh ti na duh bantuk khan mi cung zong ah va tuah ve u; cucu
Moses nawlbia le profet hna cawnpiaknak an sullam cu a si” tiah a cawnpiak
hna. A dam lomi kha damnak a pek hna, thinghmui pawl kha a thianter hna, a
zengmi kha a damter hna, rawl a tammi kha rawl a pek hna, mithi a thawhter
hna, sual tuah ruangah Judah nawlbia ning in thih a tlakmi kha a ngaihthiam
hna. Hawikom a ngei lomi kha a komh hna.
3:3: Jesuh cu a
sual lo nain misual mi hna sualnak kha aa phorh i vailam cungah an thah.
Vailam cungah an thah hnu ah cun a tuanbia a dong lai tiah an ruah nain a
tuanbia a dong lo. Thihnak a tei i a tho than. Ngaihthiamnak le toidornak aa
tlaih i kum 2000 a rau cangmi a thih hnu zong ah a uknak a dih kho lo. Mi
thinlung chungah ram a ngei i a uknak cu nikhat hnu nikhat a kau chin
lengmang.
4:1: Herod Tuanbia: Herod cu
Jerusalem ah a siangpahrang thutdan he a thu. Herod hi Judahmi sinak le Idum
mi sinak aa cawhmi kahpia miphun a si nain mi uktu Rom miphun lungton kha aa
zuam caah Rom Acozah nih Palestine ram uktu ah an sermi a si. BC 40 (a cheu
nih BC 37 ah an ti) ah Rom miphun nih “Siangpahrang” min an rak pekmi a si.
4:2: Herod hi nupi
pahra a ngei. Herod cu sualnak ah minthang le minngei a si. Mi cungah
lunghrinhnak thinlung a ngei i amah a dotu le a raltu a si tiah a ruahmi paoh
kha a thah lengmang hna. Cucaah a nupi Mariamme cu a thah, Mariamme i a nu
zong a thah, a unau pakhat zong a thah, i a pu zong a thah. Miriamme he an
hrinmi fapa pahnih: Alexander le Aristobulus zong a thah hna. Cucaah, Rom
siangpahrang pakhat nih, “Herod fapa sinak in Herod vok caah himnak a um
deuh,” a rak ti. A thih lai ah Herod cu Jericho khua ah aa thial i kum
(4) a nung. A thli tein nawlbia pakhat a chuah. “Ka thih tikah mi kha an
ilawm sual lai,” ti a phan caah ilawm hna hlah seh, an mitthli tla hrimhrim
seh ti a duh caah a kut tang i bawi pawl le minthang pawl vialte hna kha ka
pawngah um dih hna sehlaw ka thih lecangka in thah dih si ve hna seh, tiah
nawlbia a thli tein a chiahtak hna.
4:3: Cu bantuk lungput
a ngeimi minung a si caah hi vawlei ah Bawi Jesuh a rat tikah aa lawm kho lo.
A awlok tu a chong. Khoika set ahdah a chuah lai ti kha awlokchong in a ruat.
Judahmi phungbia cawnpiaktu le tlangbawi pawl kha a auh hna i ruahnak a hal
hna. “Khuazei ahdah Messiah cu a chuah lai?” tiah a hal hna. Annih nih,
“Judea ram Bethlehem khua ah,” tiah an leh.
4:4: Nichuahlei mifim
pawl kha a auh hna i, Ngakchia kong kha a hal hna. “Va kal ulaw ngakchia kong
kha tha tein va hlat u; cun nan hmuh tikah rak ka chim than ulaw kei zong
amah cu ka va bia ve lai,” a ti hna. Ngakchia a chuakmi va hmuh le va biak ve
cu a tha tuk nain a ka lawng a si, a lungthin ah a sem lo. Mifim hna nih an
ka hlen cang ti a theih tikah cun, “Kum hnih tang ngakchia vialte, that dih
hna u,” timi nawlbia a chuah i ngakchia an thah hna ti kha kan Baibal nih a
chim.
4:5: BC 19 ah
Jerusalem Biakinn pi remh kha a thawk i a thih tiang ah an dih rih lo. A chan
chung Biakinn pi cu a hun remh nain a cungah Pathian aa lawm kho lo. Biakinn
aa dawhnak kong le lung thatha in an saknak kong kha an chimh tikah, Bawi
Jesuh nih, “Mah vialte hi nannih nih nan hmuh, sihmanhsehlaw hika i lung
vialte hi pakhat te hmanh a taan lo caan kha a phan lai,” a ti (Matt 21:5-6).
AD 70 ah Rom miphun nih Biakinn pi cu an hrawh dih cikcek. Herod cu thil tha
a tuah ko nain a nunnak taktak ah Pathian tihnak a um lo caah a thil tuahmi
Biakinn pi cu sau a hmun lo. Biakinn sak cu a tha tuk ko nain Herod cungah
Pathian aa lawm kho lo.
4:6: Messiah thah
a duhmi lungput cu zeitindah Pathian nih a lawmh khawh lai?. Herod thinlung
hmutu Bawipa cu zeitindah aa lawmh khawh lai? Aa lawm kho lo. Mah nupi a
thatmi, mah fapale hmanh a thatmi, Messiah hmanh thah a duh i a kawlmi
lungput cu zeitindah Pathian aa lawmh khawh lai? Jerusalem cu mithat lainawng
pa Herod thutnak a si, Bawi Jesuh an thahnak khua a si. Chiatnak lei in khua
minthang a si.
4:7: Mark 11 kan rel
tikah Bawi Jesuh nih theipikung chiat a serhnak kan hmuh. Laimi Khrihfa tampi
nih hi theipikung chiatserhnak hi theipikung taktak ah kan ruah sual tawn.. A
ngaingai ahcun theipikung kong a chimmi a si lo. Theipikung nih a sawhmi cu
Judah miphun kha a si. Judahmi hna cu biaknak phung le lam le raithawinak ah
cun an tang tuk. Sihmanhsehlaw Biaknak nih a chuahpimi nun muru: dinnak,
zawnruahnak le zangfahnak cu an duh lo. Jerusalem ah langsar ngai in
raithawinak cu an tuah tung. Zawnruahnak le zaangfahnak tu cu an ngei lo. Cu
bantuk nun cu hnah lawng hring thei tlai lo theipikung sullam cu a si.
Biaknak ah an cawlcang ngai nain biaknak nun muru an ngei lo. Cu bantuk nun
an ngeih caah, Pathian nih, “Nan raithawinak hi ka fih,” a ti.
4:8: Hosea 6:6 ah, “Ka
duh bikmi cu nan raithawinak hi a si tung lo, keimah nan ka hngalh hi pei a
si cu, khanghthawinak nan ka pek hi a si tung lo,” a ti. Hosea 8:13, “Annnih nih
raithawinak tuah le sa ei kha an duh ngaingai. Sihmanhsehlaw an cungah ka
lung a tling lo. An sualnak kha ka philh lai lo i dan ka tat hna lai; Izip
ram ah ka kalter than hna lai,” a ti. Amos 5:21ff ah, “Nan puai hna cu ka huat hna i zei ah
ka rel hna lo, nan sunhsakmi pumhnak hna cu ka duh hna lo. Nannih nih nan
raithawinak hna le nan thawhlawm hna kha nan ka pek tikah ka cohlang hna lai
lo, raithawinak ah nan hmanmi satil zong kha ka cohlang duh hna lai lo, nan
hla aw kha ka theihter ti sawh hlah u; nan thanglawi aw kha ka celh hna lo,”
a ti.
4:9: Nahchuahnak,
nekngeihnak, le ziarngeihnak thinlung ah Pathian cu ram a ngei lo. Thil tha
lo ruahnak le khuakhannak ah Bawi Jesuh cu ram a ngei kho lo. Vawlei
siangpahrang thutdan umnak zong si ai kun, inn thatha zong um ai kun, milian
le mithawng zong um hna ai kun, lungput tha lo a ngeimi siangpahrang thutnak
Jerusalem ah Bawi Jesuh cu chuahnak hmun a um lo.
4:10: Salm 1:1-2 ah, “Mi
thalo hna khuakhannak aa tel lo i misual hna lam zong a zul lo i Pathian a
nihsawhmi hna sinah a thu lomi cu thluachuakmi an si. An ilawmhnak cu Bawipa
nawlbia tu ah khan a si,” a ti. Pathian thluachuahnak taktak hi suingun
chawva le inn thatha ngeih hi an si lo, mi thalo mi hna khuakhannak ah itel
lo te hna tu hi a si, misualmi hna lam zulh lo te hna hi a si, Pathian zei ah
a rel lomi hna le Pathian a nihsawhmi hna sin itel lo hna hi thluachuahnak
taktak cu an si.
Herod cu thil tha lo khuakhannak a
ngeimi, ziarngeihnak, nahchuahnak le lainawn duhnak thinlung a ngeimi a si.
Cu bantuk lungput a ngeimi nunnak ah Bawi Jesuh cu ram a ngei lo, hmun a ngei
lo.
4:11: Sualnak hi a
thangmi a si ve. David nih horduhcuainak a ngeihmi kha
Bathsheba sualpinak ah a thang, Bathsheba sualpinak kha Bathsheba pasal Uriah
thahnak tiang a thang. Kain nih nakchuahnak a ngeihmi cu a
nau Abel thahnak tiang a phan. Herod nih nahchuahnak a
ngeihmi kha a thang i lainawnnak le mithahtnak tiang a phan. Sualnak hi a
thazaang a der lio ah kan tei khawh lo ahcun a thang i Pathian he ithennak
tiang a chuahpi, vanram sunghnak tiang a chuahpi.
Tlangkawmnak: Kan lungthin ah
Pathian nih Herod thutter a duh lo. Kan nunnak ah Pathian nih Bawi Jesuh
chuahter a duh. Pathian nih kan nunnak hi Herod a bawinak Jerusalem siter a
duh lo. Pathian nih kan nunnak hi Bethlehem siter a duh. Na nunnak ah Herod a
bawi ahcun Jesuh cu hmun a ngei lai lo. Pathian nih kan lungthin, kan nunnak
hi Bethlehem siter a duh ko, Bawi Jesuh chuahter a duh ko.
