***************
Falam peng ah hin miphun hme tete phun 10 an um. Cu hna cu: Zahau, Zaniat, Laizo, Tlaisun, Khuangli (Sim), Khualsim, Ngawn, Lente, Tapawng le Hualngo miphun an si.
Hi miphun vialte lakah Hualngo miphun chim lo cu hmailei samtom Laimi
an si. Asinain Hakha Thantlang Laimi pawl he hmunkhat ngaingai i rat lo
in hawi hnu deuh ah an ra (Kale nelrawn in an rak kai). A cunglei i kan
ṭialmi miphun 9 hna cu, Kale nelrawn in hmunkhat ah a hung kaimi an si
ko nain Laimi cu cauk in ṭialmi tuanbia kan ngeih lo caah an tuanbia cu a
phunphun in an chim cio. Pupa nih an chimnak ah Falam peng Laimi an
tuanbia cu hitihin a si.
Falam peng i a ummi Laimi hna cu Ral Thang, Phurh Hlum le Thuan Khai hrinthlak kan si an ti. Cu hna unau rual cu Kalemyo i an rak um lio ah unau rual panga chuak an rak si. An unau rual ro an rak i cuh i, upa deuh pathum cu hmunkhat ah an ṭang i, an pa nih ngakchia pahnih hna cu a ṭanh hna caah an rak i do. Ngakchia pahnih lei ah an pa a ṭan caah upa pathum hna cu an tei hna i, upa pathum hna cu an zam i, atu Nahchawng khua hmun khi Sintlung an rak ti i, Sintlung ahcun an um. Ngakchia lei nih Sintlung ah an um ti an theih hna caah an hun tuk ṭhan hna i, atu i Pamuanchawng timi khi Tihlir an rak ti i, Tihlir ahcun an rak zaam. Ngakchia lei nih cun an hun dawi ṭhan hna i Run va phak lai tlang tiangin an hei dawi hna. Run tiva kam tlang zawh in upa pathum le an ralkap hna cu tlang cunglei ah an zaam caah an dawi kho ti hna lo i, cuka cun an kirtak hna. Ngakchia lei pawl cu bawi an si caah cun, an kirnak tlang cu “Bawikir tlang” an ti, atu tiang Bawikir tlang tiah an ti lan.
Upa pathum hna cu Ral Thang, Phurh Hlum le Thuan Khai an si. Tlangcung lei ah cun an hung kai lengmang i atu i Tlangthlang an timi hmun khi an hung phan. An ba tuk i cuka ahcun an i din. Khuhlu an lawh i cuka ti he cun an i dinh i a thlum. Upa bik Ral Thang nih cun, cuka ti cu a thlum tiah a ruah i, hika hmun hi ram òha a si lai a ti i cuka ahcun khua a tlak. A ti hmanh pei a thlum cu a ti i, cu khua cu a min ah “Tivaan’ a ti.
Phurh Hlum le Thuan Khai cu an ra lengmang ko i atu i Lati khua hmun khi an hung phan. Cuka cun khua an cuan i Run tiva ral ah meiceu an hmuh. Zei meiceu dah a si hnga tiah an va fuh I atu Lailun lung khi a si. An hlanah Hakha Thantlang Laimi an rak phan cang i, cu hna nih an kaumi mei a si.
Upa bik Pu Ral Thang cu Tivaan ah cun khua a tla i, asinain sau um lo in Simpi khua khi an hung tlak ṭhan. Simpi ah khua an sa i tefa tampi a hrin hna. Pu Ral Thang hrinthlak cu atu i Khualsim miphun hi an si. Khualsim miphun nih Falam peng ah khua tampi an tlak i, hlan lio ah cun khua khat le khua khat rak i tuk a si caah ral ruangah an ṭio takmi khua zong tampi a um nain, nihin tiang a hmunmi khua hna cu: Vanniam, Darte, Tulung, Haitui, Lungpi, Zatual, Khuangdon, Hmungum, Tidil. Rallawn, Tawk khua le Khuaval hna khi an si.
Ral Thang Hrin
*******************
Ral Thang nih simpi le Mi E a hrin hna. Pu Mi E cu Dong thlang lei ah (Dong ral ah) khua a hung tla. Mi E a tefa hna nih khua an tlak ṭhan i Mi E tefa hna nih khua an tlakmi atu tiang a hmunmi cu Rinpi, Rinte, Haiphai, Hata le Keipaw khua hna khi an si. Hi hna pawl hi Khualsim miphun Hakha peng ah khua a sami an si.
Phurh Hlum Hrin
********************
Phurh Hlum le Thuan Khai cu Lailun an hung phan i, Sunthla khua khi an tlak. Phurh Hlum nih fapa pali a hrin hna i, cu hna cu Sum Thang, Za Niat, Lai Zo le Nu Hnua an si. Cu hna pali i an tefa hna nih cun an pale min cio kha phun ah an i lak i, Sum Thang hrin Zaniat hrin, Laizo hrin le Nuhnua hrin tiah an i ti. Zaniat miphun nih Hmunli, Khawlai, Khumzing, Locom, Simzung, Zultu, khuale le Lumbang khua hna khi an tlak.
Thuan Khai Hrin
Thuan Khai nih atu Sunthla khua khi a tlak. Fapa pathum a ngeih hna i, Tai Sun, Hring Lum le Hlawn Ceu an si. Thuan Khai nih khua pakhat a tlak ṭhan i “Sumpi” an ti. Tai Sun cu Sumpi khua ah cun a kalter i bawi a si. Tai Sun tefa chan 7 nak ah Pu Lian Nawn nih Con Bik a hrin. Con Bik cu Tlaisun bawi a si. Con Bik nih Van Hmung a hrin i, Van Hmung nih Siah Luai a hrin.
Thuan Khai fapa pahnihnak cu Hring Lum a si i, a pa tlakmi Sunthla khua a uk. Hring Lum nih fapa pahnih a hrin hna i, Hau Hulh le Za Hau an si. Hau Hulh le Za Hau cu an pa sinah um lo in khuadang an tla. Hau Hulh cu Mar an umnak khua Zathlir khua ah a kal i a va uk hna. Za Hau cu Tlauzawl khua ah a kal I a va uk ve hna. Tlauzawl khua timi cu atu Tlauhmun khua hmun khi a si i, Mar nih an rak tlakmi a si. Tlauzawl khua cu ral nih an ṭhio hna i an ṭio. A hnu ah Za Hau hrin pawl nih an va tlak ṭhan I atu Tlauhmun khua khi a si. Zathlir khua zong cu Mar nih an tlakmi a rak si i, ral nih an ṭhio ve hna. Cucaah Hau Hulh cu a kal i khuangli khua khi a va tlak ṭhan. Hau Hulh hrinthlak cu Sim miphun ti an ti. An karh i khua tampi an tlak ve.
Zahau Hrin
***************
Za Hau cu Hring Lum fa ngakchia deuh a si. An Za Hau min chuankhan in a fale a hrinsor hna cu Zahau phun ti an si. Za Hau hrinsor chungin Pu Van Nawl nih Pu Thang Tin Lian a hrin. Thang Tin Lian cu Mirang chan lio ah a hmanung bik chief a si. Thang Tin Lian cu pu Za Hre Lian pa a si.
Remarks: A cunglei i Falam miphun tuanbia hi Pu Ral Dun nih a ṭialmi Zahau Tuanthu timi cauk le Lailun tuanthu timi cauk zohin ṭial chinmi a si.
Credit: Bia siaherh&Robawm.
Falam peng i a ummi Laimi hna cu Ral Thang, Phurh Hlum le Thuan Khai hrinthlak kan si an ti. Cu hna unau rual cu Kalemyo i an rak um lio ah unau rual panga chuak an rak si. An unau rual ro an rak i cuh i, upa deuh pathum cu hmunkhat ah an ṭang i, an pa nih ngakchia pahnih hna cu a ṭanh hna caah an rak i do. Ngakchia pahnih lei ah an pa a ṭan caah upa pathum hna cu an tei hna i, upa pathum hna cu an zam i, atu Nahchawng khua hmun khi Sintlung an rak ti i, Sintlung ahcun an um. Ngakchia lei nih Sintlung ah an um ti an theih hna caah an hun tuk ṭhan hna i, atu i Pamuanchawng timi khi Tihlir an rak ti i, Tihlir ahcun an rak zaam. Ngakchia lei nih cun an hun dawi ṭhan hna i Run va phak lai tlang tiangin an hei dawi hna. Run tiva kam tlang zawh in upa pathum le an ralkap hna cu tlang cunglei ah an zaam caah an dawi kho ti hna lo i, cuka cun an kirtak hna. Ngakchia lei pawl cu bawi an si caah cun, an kirnak tlang cu “Bawikir tlang” an ti, atu tiang Bawikir tlang tiah an ti lan.
Upa pathum hna cu Ral Thang, Phurh Hlum le Thuan Khai an si. Tlangcung lei ah cun an hung kai lengmang i atu i Tlangthlang an timi hmun khi an hung phan. An ba tuk i cuka ahcun an i din. Khuhlu an lawh i cuka ti he cun an i dinh i a thlum. Upa bik Ral Thang nih cun, cuka ti cu a thlum tiah a ruah i, hika hmun hi ram òha a si lai a ti i cuka ahcun khua a tlak. A ti hmanh pei a thlum cu a ti i, cu khua cu a min ah “Tivaan’ a ti.
Phurh Hlum le Thuan Khai cu an ra lengmang ko i atu i Lati khua hmun khi an hung phan. Cuka cun khua an cuan i Run tiva ral ah meiceu an hmuh. Zei meiceu dah a si hnga tiah an va fuh I atu Lailun lung khi a si. An hlanah Hakha Thantlang Laimi an rak phan cang i, cu hna nih an kaumi mei a si.
Upa bik Pu Ral Thang cu Tivaan ah cun khua a tla i, asinain sau um lo in Simpi khua khi an hung tlak ṭhan. Simpi ah khua an sa i tefa tampi a hrin hna. Pu Ral Thang hrinthlak cu atu i Khualsim miphun hi an si. Khualsim miphun nih Falam peng ah khua tampi an tlak i, hlan lio ah cun khua khat le khua khat rak i tuk a si caah ral ruangah an ṭio takmi khua zong tampi a um nain, nihin tiang a hmunmi khua hna cu: Vanniam, Darte, Tulung, Haitui, Lungpi, Zatual, Khuangdon, Hmungum, Tidil. Rallawn, Tawk khua le Khuaval hna khi an si.
Ral Thang Hrin
*******************
Ral Thang nih simpi le Mi E a hrin hna. Pu Mi E cu Dong thlang lei ah (Dong ral ah) khua a hung tla. Mi E a tefa hna nih khua an tlak ṭhan i Mi E tefa hna nih khua an tlakmi atu tiang a hmunmi cu Rinpi, Rinte, Haiphai, Hata le Keipaw khua hna khi an si. Hi hna pawl hi Khualsim miphun Hakha peng ah khua a sami an si.
Phurh Hlum Hrin
********************
Phurh Hlum le Thuan Khai cu Lailun an hung phan i, Sunthla khua khi an tlak. Phurh Hlum nih fapa pali a hrin hna i, cu hna cu Sum Thang, Za Niat, Lai Zo le Nu Hnua an si. Cu hna pali i an tefa hna nih cun an pale min cio kha phun ah an i lak i, Sum Thang hrin Zaniat hrin, Laizo hrin le Nuhnua hrin tiah an i ti. Zaniat miphun nih Hmunli, Khawlai, Khumzing, Locom, Simzung, Zultu, khuale le Lumbang khua hna khi an tlak.
Thuan Khai Hrin
Thuan Khai nih atu Sunthla khua khi a tlak. Fapa pathum a ngeih hna i, Tai Sun, Hring Lum le Hlawn Ceu an si. Thuan Khai nih khua pakhat a tlak ṭhan i “Sumpi” an ti. Tai Sun cu Sumpi khua ah cun a kalter i bawi a si. Tai Sun tefa chan 7 nak ah Pu Lian Nawn nih Con Bik a hrin. Con Bik cu Tlaisun bawi a si. Con Bik nih Van Hmung a hrin i, Van Hmung nih Siah Luai a hrin.
Thuan Khai fapa pahnihnak cu Hring Lum a si i, a pa tlakmi Sunthla khua a uk. Hring Lum nih fapa pahnih a hrin hna i, Hau Hulh le Za Hau an si. Hau Hulh le Za Hau cu an pa sinah um lo in khuadang an tla. Hau Hulh cu Mar an umnak khua Zathlir khua ah a kal i a va uk hna. Za Hau cu Tlauzawl khua ah a kal I a va uk ve hna. Tlauzawl khua timi cu atu Tlauhmun khua hmun khi a si i, Mar nih an rak tlakmi a si. Tlauzawl khua cu ral nih an ṭhio hna i an ṭio. A hnu ah Za Hau hrin pawl nih an va tlak ṭhan I atu Tlauhmun khua khi a si. Zathlir khua zong cu Mar nih an tlakmi a rak si i, ral nih an ṭhio ve hna. Cucaah Hau Hulh cu a kal i khuangli khua khi a va tlak ṭhan. Hau Hulh hrinthlak cu Sim miphun ti an ti. An karh i khua tampi an tlak ve.
Zahau Hrin
***************
Za Hau cu Hring Lum fa ngakchia deuh a si. An Za Hau min chuankhan in a fale a hrinsor hna cu Zahau phun ti an si. Za Hau hrinsor chungin Pu Van Nawl nih Pu Thang Tin Lian a hrin. Thang Tin Lian cu Mirang chan lio ah a hmanung bik chief a si. Thang Tin Lian cu pu Za Hre Lian pa a si.
Remarks: A cunglei i Falam miphun tuanbia hi Pu Ral Dun nih a ṭialmi Zahau Tuanthu timi cauk le Lailun tuanthu timi cauk zohin ṭial chinmi a si.
Credit: Bia siaherh&Robawm.
No comments:
Post a Comment