Saturday, 5 November 2016

CHIN MINTHANG HNA (3)
Rev. Dr. DAVID VAN BIK KONGLAM TAWI
***************************************
Rev. Dr. David Van Bik cu kum 1926 July thla 28 ah Thantlang peng Tlangpi khua ah a rak chuak. Phungchimtu Saya Chawn Tur le Pi Renh Tial i an fale pali lakah upa bik a si. Saya Chawn Tur a thih hnu ah Pi Renh Tial cu va dang a ngei i fanu fapa panga an hrin hna i, David Van Bik cu unau pariat a ngei.
David Van Bik cu Tlangpi sianghramruun ah 1936 in a kai i 1939 ah Saya Kaw Kaw kuttang ah taangli a awng. Kum 1942 ah Falam khua Anglo-Vernacular High School ah taang-ruk a awng. Vawlei cung ralpi II ruangah sianginn vialte an rak khaar dih i, David Van Bik cu 1943-44 chung acozah cazi rian Thangzang le Bungkhua ah a rak tuan.
1945 kum ah India ram Cherrapunji Theological College ah a lut i Dip. Th. degree a hmu. Cu Theological College thiamthiam cun Serampur taanghra camipuai a awng.
Baibal sianginn kai aa liim in Rev. Dr. Robert G. Johnson dirhmi Chin Baibal Training School ah 1949 June in 1951 tiang a tuan. Hi a tuan lio ahhin Rev. Johnson he Baibal Biakam Hlun leh hram an thawk i an leh hmasa bikmi cu Genesis cauk a si. 1951 ah Insein Baptist Divinity (atu Myanmar Institute of Theology) ah a kai than i 1955 kum ah B. Th. dikri a hmu. Cu dih cun Hakha Chin Baibal Training School ahkhan a tuan than.
Saya David Van Bik cu 1956 ah Pi Zo Kai he an i um i fanu fapa panga an ngeih hna. 1957 kum ah America ram Berkeley khua i a ummi Berkeley Baptist Divinity School ah kum hnih a cawng than i M.A. dikri a hmu. 1959 ah Lairam ah a rak tlung i a tlun kum cun Falam “Zomi Theological School” ah Principal a tuan.
1963 ah Hakha ah an chungtekhar in an hun i thial i caantling in Bible ca cu Rev. R. G. Johnson he an letti. 1966 khan siangbawipa cu Ne Win Cozah thar nih umnak nawl an peek ti lo caah a chungkhar he America ah an kir. Cu hnu cun Baibal leh rian cu Saya Van Bik lawng nih aa hmaithlaak. 1979 ah Lai Baibal Thiang cu a liim i an chuah.
David Van Bik cu 1977 in 1987 tiang Khrihfa ca lei riantuannak ah luhlinh in a tuan. 1983 kum ah England ram Oxford University ah canamnak lei cawn awkah a kal. 1986 ah English-Chin Dictionary a chuah.
Rev. David Van Bik cu 1987 kum March thla in caantling Pathian rian`uannak in pensen a la. Caantling riantuannak in i diin hmanhsehlaw, Rev. David Van Bik cu calei rian ah diin loin a tuan peng i cauk tampi a `ial. Cauk 30 a tial. A tialmi cauk lakah cauk pipuam bik hna cu Lai Baibal Thiang, English-Chin Dictionary le, Chin-English Dictionary le, Rev. Robert Johnson tialmi Lairam i Siangbawite Riantuannak Tuanbia (volume 1&2) a lehmi hna hi an si. Chin-English Dictionary hi amah a thih hnu 2010 ah a chuak.
Rev. David Van Bik cu 1990 in 1996 tiang Chin Christian College (CCC) ah Principal a tuan. Cu hnu cun United Bible Societies le Chin Association for Christian Communication (CACC) hnathlaaknak in Lai Baibal remhthannak (revision) rian cu 1996 kum in a thawk than. Hi rian a tuan lio ah ruahlopi in Ralkap Cozah nih an rak tlaih i 1996 July 12 in September 16 tiang Hakha thong ah a tla. Pathian lamhruainak le a hawile tanpinak thawngin thonginn ah nili chung lawng a um i leeng umnak nawl an peek caah Baibal remhthan rian cu a hun pehzulh khawh than.
Rev. Van Bik cu Chin Christian College i rian a tuan lio, 1994 kum ah Laimi Khrihfa ca i a riantuannak cungah M. A. a rak cawnnak sianginn (America Baptist Seminary of the West) nih upatnak degree Doctor of Divinity (D. D.) an peek. Hi lio ahhin CCC Baibal sianginn caah cauk thongruk renglo a hawile sinin a hmuh. 1996 kum ah amah sian lo buin Principal rian in aa din.
Lai Baibal remh thanmi cu Khrihfa kutah tlamtling tein a phaakter khawh hnu ah Chin-English Dictionary tuah a vun thawk than. Hi dictionary hi tha deuh le tlamtling deuh in chuah khawh a duh caah America ah a kal i a thiammi sinin bawmhchannak hal duh le a fale tlawn duh pahah 1999 July thla ah a nupi he visiting scholar in America ah an kal.
Rev. Dr. David Van Bik cu Laimi caah diin thiam loin rian a tuan cuahmah lio ah hnar khenser nih a phaak caah siizung a phan. Siibawite nih an thiam dih umnak in an thlop i a hun dam deuhin rian cu a vun pehzulh than i a liim ta manh. Khual zong a tlawng ta i phung zong a chim, tipil zong a pe rih. Laitlang lei tlun ding a si cang caah US i Lai Khrihfa tete a tlawng ta hna. Laitlaang ah HBA nih Jubilee tuahpiak an timh caah a tlun lai hi an i hngahhlang tuk cio. Sihmanhsehlaw, Dr. Van Bik cu khenser sii an ronh thanmi kha a pum thisa nih a tuar khawh lo caah, 2000 August 19 zanlei sml 9:05 ah a dawtmi Lairam kir manh ti loin a rianhmi Pathian sinah aa diin.
Rev. Dr. David Van Bik ruak cu America i a ummi Laimi hna nih US dollar thong hleinga dih in Laitlaang ah an tlunter i a thih ni in ni hleiriatnak September 3 ah Hakha a phaan i dawtu Khrihfabu tampi nih mitthli he a ruak an don, an humh i an thlah.
Rev. David Van Bik cu Laimi nih ‘Kan Pa’ tiah kan auhmi a si. Phungchimthiam, ca`ialthiam, Baibal lei thiamsaang, kan Laiholh kilhkamhtu, thanchotertu, mino tampi Mirang holh thiamnak thlaici a tuhtu kan pa a si.
Malaysia CSO Cawnmi

No comments:

Post a Comment