Jerusalem khualipi ah cuang ngai in Temple Mount hi a um, Jew (Israel)
le Khrihfa nih Abraham raithawinak Moriah Tlang, an ti; Muslim nih
profet Muhammad thla a cam lengmangnak tlang, an ti.
Jew biaknak
(Judaism) ah hmun thiang bik a si i, Muslim biaknak ah hmun thiang bik
pa thumnak a si. Khrih Jesuh nih vawlei a len lio ah, a pal tawnmi le a
nehbung a taannak hmun a si i, Catholics tel in Khrihfa ca zongah hmun
biapi a si.
B.C chan lio in an rak i cuh ttheumi le nihin tiangin
Jew le Muslim an buai ttheunak tlang a si. Nizan September 13 zing ah
Israel palik le Palestinian Muslim, caan tlawmpal chung an buai. Jew
kumthar lai ah Jew caah Temple Mount hi len khawh dingin on a si.
Palestinian an lung a si lo i, lung in an kan cheh tiah Israel palik nih
an ti.
Kum 1187 in nihin tiang Muslim nih Temple Mount hi an
tinco lan. Islamic biaknak iang-ai a lennak tlang a si. Temple Mount
tual chungah The Dome of Rock (Muslim biakinn lubo) le Muslim biakinn
Al-Aqsa tbk. an um.
Abraham Tefa, Nihin Tiang An Buainak Tlang A Si
Gen. 22:9 ah Pathian nih Abraham sinah a fapa Isak raithawi awk i a hal
tikah, an fapa in Moriah tlang ah an rak kal. Temple Mount hi Moriah
tlang a si tiah Jew nih an ti. Abraham nih thluachuah a donnak tlang a
si. (Gen. 15:1-5)
Abraham nih a dawtmi a nupi Sarah he an Isak an
hrin, Sarah salnu Hagar he Ishmael an hrin. Isak nih a nupi Rebekah he
faphir: Esau le Jacob an hrin hna. Jacob cu, nihin Israel miphun an pa a
si.
Ishmael fapa 12 chungin nihin Arab miphun an chuak (Gen.
25:16). Esau nih Ishmael fanu Mahalath a tthit (Gen. 28:9) i, Edomites
le Amalekites miphun an chuak. Kum thong a ruah hnu ah, Ottoman Turks le
Seljuk Muslim tbk. an chuak. A.D. 1070 in Osmanli Turk Muslim nih
Israel ram Holy Land an uk.
Esau le Ishmael tefa Palestinian
Muslim le Jacob tefa Israel hi nihin tiangin an i ngiar zungzal ko.
Israel dirpitu United States le United Kingdom le an hawile ram pawl nih
Abraham thluachuah an i hrawm.
Israel Nih Temple Mount An Hun Co
B.C 1,000 hrawngah Siangpahrang David nih Jerusalem a rak laak. 'David
Khualipi' ti a si (II Samuel 5:7). A hnu ah David nih sui sakel 600 in
'Bawipa Pathian Inn' saknak caah Moriah tlang hi a rak cawk i, biaktheng
a rak ser. (I Chron. 22:1)
A fapa Siangpahrang Solomon nih
Moriah tlang ah dawh taktak in Temple a rak sak. Solomon nih remdaihnak
in Israel a rak uk. Sihmanhsehlaw a tefa Judah siangpahrang pawl nih
Moriah tlang ah hin, taksa hor duh cuai milem pathian Tammuz, Molech le
Ashtarothan an rak ser hna.
Tcn. ah, Siangpahrang Manasseh nih
hor duh cuai milem Ashtaroth tbk. a rak phun. Molech pathian sinah a
fapa hmanh raithawinak ah a rak thah. An ral nih Israel tuk hram an thok
hna. Izipt siangpahrang Faro nih Temple a rak ramh. Ramdang sal ah taan
hram an i thok.
Saltannak In An Kir
Babylon siangpahrang
Nebuchadnezzar II nih Solomon Temple a lak i, mei in ciam put in a duah.
Temple sui le ngun le khengbel thianghlim an rak fir hna. Israel (Jew)
miphun sal ah a tlaih hna (II Kings 24:10-13).
Persia
Siangpahrang nih Babylon a tei i, Jew miphun sal pawl ai lak hna. Persia
Siangpahrang Cyrus chan a hung phan i, Jerusalem Temple sathan dingin a
kirter hna. Zerubbabel, Ezra le Nehemiah hrihhruainak tang ah, Jew
miphun nih kum 21 chung Jerusalem Temple an sakthan i, B.C 515 ah an
lim.
B.C. 200 hrawngah Greek Alexander the Great nih Jerusalem a
lak i, Seleucid pennak in a uk. Seleucid Siangpahrang Antiochus IV nih
Solomon Temple ah Jew miphun hranhram in milem a biakter hna i, voksa a
eiter hna. Moriah tlang ah Zeus milem a ser i, biaktheng ah vok in rai a
rak thawi.
B.C. 63 ah Rome (Italy) nih Israel ram a hun lak i,
kum 500 chung a uk lan. B.C. 40 ah Edomite (Esau) le Arab (Ishmael)
cithlah Herod the Great nih Rome hnatlaknak in, Judea peng ah
siangpahrang a tuan. Herod nih Solomon Temple a tharchuah i, ngan deuh
in a hun kauh.
Khrih Jesuh nih vawlei i a len lio ah khan,
Solomon Temple hi a rak veh tawn. Matt. 24:1- 2 ah Khrih nih Jerusalem
Temple rawh te nakding kong a chim. "... hihi kan chimh hna: lung pakhat
hmanh hi a umnak kel ah a ummi an um te lai lo, an dihlakte in chimh an
si dih lai," tiah a zultu sinah a rak chim.
Tapung a thomi Jew
an hung um. A.D. 70 ah Rome mi Titus nih a ralkap in Jerusalem khua a
hun kulh taktak i, Temple a rak khangh. Rome ralkap pawl nih Temple lung
vialte an rak tthek dih i, lung ah ai benhmi sui an rak coih hna.
A.D. 136 ah Roman General Hadrian nih Temple Mount ah Jupiter a pathian
caah temple pakhat a hun sak i, milem a rak ser hna. A.D. 330-640
karlak ah a rak i rawk.
Muslim Nih An Hun Laak, Khrihfa Crusader Nih An Tei Hna
A.D. 700 ah Muslim nih Jerusalem an tuk i, an laak. Hadrian Temple
saknak hmun ah Muslim biakinn al-Aqsa Mosque an hun sak. The Dome of
Rock timi an toh.
Caan rau lote ah Catholic nih an tei hna i,
Temple Mount an uk. Khrihfa nih an tuk hna i, Holy Land (Israel
ramchung) an lak. A.D. 1100 thoklei in lihnin hrawhmi Muslim biakinn
al-Aqsa Mosque kha Temple Solomnis tiah an sakthan. The Dome of Rock kha
Temple Domini tiah min an thlen.
Asinain A.D. 1187 ah Muslim nih
an chuhthan hna i, Temple Mount ah an biakinn 2 an cothan. Nihin tiang
in Sunni Muslim (Islamic State phun) nih an ngeih thai.
Temple Mount Ah Chanthar Buainak
Nihin ah Israel nih Israel ram le Jerusalem khualipi a uk ko nain,
Muslim council Waqf timi nih Temple Mount an ngeih. Israel cozah nih
Temple Mount hi chut hna sehlaw, Muslim he chim awk tha lo tiang in an i
tu lai.
Kum 1929 ah Jew nih Temple Mount nitlaklei vanpang khi
co an rak duh i, Arab Muslim le Israel mi karlak ah tukden buainak a rak
chuak.
Kum 1967 ah Israel nih a ram latu Arab Muslim ram pawl,
ni 6 chung a rak tuk i, a tei hna. Israel ralkap nih Temple Mount an rak
lak. Asinain Temple Mount i Rock of Dome le Muslim biakinn hrawh tbk.
tu cu, a um lo.
Kum 1980 hrawng ah Jew tuklekpek pawl nih Dome of
Rock hi a thli in hrawh cikcek an zalhnak kong, cozah nawlngeitu pawl
nih an hun hngalh.
Kum 2000 Camp David remdaih biaruahnak ah
Israel Prime Minister Ehud Barak nih a rak chim i, Palestinian nih
Temple Mount hi an uk awk a si ko nain, Israel cozah nawlngeihnak tangah
a si awk a si, a rak ti.
Palestinian cozah bawi pawl nih an rak
leh i, Temple Mount ah Jew Temple a um bal lo i, Jew miphun he
pehtlaihnak an ngei bal lo, an rak ti.
Israel nih khi tlang khi
an tuanbia ah a cuangmi hmun biapi a si, an ti lio ah, Palestinian pawl
nih khi tlang ah Jew miphun hmun pakhat hmanh a um lo ti an i tlaih.
Cucaah an buai pah lengmangnak a si.
Temple Mount le Caan Donghnak
Khrih Jesuh nih Profet Daniel biaphuan i 'thiotu fihnung (Khrih dotu)'
nih hmunthiang Biakinn i a dir te lainak kong le a caan a dongh te
lainak kong a nolh (Matt. 24:15-ff; Dan. 9:27; 11:31).
Teinak le sunparnak he Khrih a ratthan te tikah, 'thiotu fihnung' le ral vialte a tei dih te hna lai i, a pennak a dirh lai.
Ch: The Real Truth Mekazin le Temple Mount Wikipedia le AP
Globalchinnews
No comments:
Post a Comment