HMAWNGTHIAMTU HMAISUANG PASTOR
(a) Rev. Sang Ling
Sang
Ling cu Zaathang hrin a si i, That Cin fapa upa bik Lian Khuai le
Zokhua bawi Khenglawt phun Sai Hliang i an fapa hniang a si. 1886 kum ah
Hakha ah a chuak.
Sang Ling cu
1900 kum ah Rev. Carson nih a tuahmi Mission Primary School ah ca a
cawng. November 10, 1907 ah Rev. Carson nih tipil a pek. 1909 kum ah
Kawlca tang 4 a awng. Mah kum thiamthiam ah cun Tum Tlik he Rangoon
Cushing High School ah cacawn an peh. 1914 kum ah Cushing High School in
Sang Ling cu tang 7 a awng. Sang Ling le Tum Tlik hi Rangoon
ah ca a cawng hmasa bikmi an si.
May 23, 1918 ah Sang Ling cu Sai Pen he an i um. Rev. Cope nih kutsih
thlacamnak a tuahpiak hna. Carson siangbawi nu le Rev. Cope nih
lakphakti le changreu an dangh hna. May 25 ni ah Laiphung in thitumnak
an tuah than.
1916 kum ah raisekhan chun rian a tuan hnu ah
vuanthok zungah cazipi a tuan. Mi nih an leirawi ruangah vuanthok bawi
Fisher nih a rian in a phuah. 1918 kum ah Carson siangbawi nu le Rev.
Cope nih Pathian riantuan dingah an sawm. “Kei cu, misual ka si, ka tuan
kho lai lo,” tiah a al hna. An sawm lengmang ca ah a donghnak ah an
sawmnak cu a cohlan. July 1, 1918 ah pastor rian cu an pek i thla khat
ah Rs.12 an pek.
March 1923 kum Chin Hills Baptist Association
civui Lumbang khua ah Evangelist rian an khinh. March 1932 ah Teddim ah
tuahmi civuipi ah dotlaknak ordination an pek. Lairam ah a hmasa bik
pastor a si.
A riantuannak hmunhma
1. Hakha peng
2. Zokhua
3. Matu ram
4. Falam
5. Teddim
6. Gangaw
A riantuannak hmunhma a kauh tuk caah amah bawmtu ah Rev. Cope nih bawmtu saya pathum a lak hna. Cu hna cu;
1. Saya Thawng Kian - Hakha Farrawn
2. Saya Heng Cin - Hriphi
3. Saya Sa Lang - Tingsi
Saya Thawng Kian nih Mi-e peng le Zokhua peng a zoh. Saya Heng Cin nih
Zophei peng a zoh. Cun Saya Sa Lang nih Zotung le Matu peng a zoh.
Rev. Sang Ling nih a riantuannak February 26, 1953 ah ca chungah a
khumhning in, February 26, 1953 tiang ah Hakha ah 474, Mi-e peng khua
hra ah 414, peng dangdang; Senthang peng, Matupi peng le Thantlang peng
ah 1983 tipil a pek hna.
December 13, 1953 ah pawfah zawtnak in
Hakha an inn ah a thi. A tinhmi cu: “Ka thih tiang Pathian rian ka tuan
lai, kaa din lai lo, kaa dinhnak cu vancung khua a si lai,” ti hi a si.
April 16, 1995 ah Hakha Baptist Church nih sunglawi ngai in Diamond
Jubilee an tuahpiak.
CACC, 2009
Saturday, 12 November 2016
HMAWNGTHIAMTU HMAISUANG PASTOR
(b) Rev. Sang Fen
July 15, 1899 ah a chuak. Amah cu Siakhel phun Sumzuan chung a si. Za Nawn le Duh Thai i an fapa a si. Kum 2 a si ah a pa nih a thihtak i a nu he an hmei. A nu zong va a ngei than i Sang Fen cu umnak rep ngei lo in a um.
(b) Rev. Sang Fen
July 15, 1899 ah a chuak. Amah cu Siakhel phun Sumzuan chung a si. Za Nawn le Duh Thai i an fapa a si. Kum 2 a si ah a pa nih a thihtak i a nu he an hmei. A nu zong va a ngei than i Sang Fen cu umnak rep ngei lo in a um.
A pa ei he cun an i rem lo i
cingla rualchan inn kip ah rawl a hrawng i a it. Kum 12 tiang a si ah
tawhrolh le angki ngei lo in puantlek zuun khat he a vak tawn. Paih,
lungcheh, tlengper a rak zuam ngai. Rua tingtang he Lai hlasak a thiam.
Hi ruangah hin Thawngthachim i a kal tikah paih, lungcheh, tlengper te
hna an zuam zongah a rak tei hna. A tuan hawi nakin hlasak a thiam deuh.
1910 kum hrawng ah hin Karen Saya Maung Lwin Zokhua Mission sianginn ah a tlung. Sang Fen cu a zaang a fak i a auh i a sinah a umter. Tawhrolh le angki a cawkpiak. Saya Moung Lwin nih cun ca a cawnter i 1916 kum ah Kawlca tang 2 a awng. Cawnnili ni November 16, 1916 kum ah Van Lo le Jessie le tiah Rev. Maung Kung nih tipil a pek hna. Saya Maung Lwin nih Hakha Mission sianginn ah ca a cawnter i Carson siangbawi nu nih thla khat ah Rs.3 a bawmh. 1920 kum ah Hakha mission sianginn in tang 6 a awng.
Carson siangbawi nu nih Sang Fen cu Van Lo he Insein ah Baibal ca nan cawng lai tiah an duh set na lo in a fial hna. May 1920 kum ah Baibal ca cawn ah cun an i thawh. Baibal ca cu kum hnihnak ah saang ngai in a awng. Sianginn khar chungah thisen chungtlik in a zaw. Bassein sii inn, Rangoon sii inn le Meiktila sii inn ah a um. A dam kho ding a si ti lo caah Baibal Sianginn uktu John Mcquire nih kum li awng in 1922 kum ah lehhmah a pek. Zokhua mi Hai Hlei le Nun Duh fanu Kawl Dong a thit. Rev. Cope nih kutsih thlacamnak Hakha ah a tuahpiak hna.
February 1923 kum ah Rev. Cope nih saya rian le phungchim rian kemhchih in Thantlang peng Lungler khua ah a kuat i a tuan. A umnak inn a kangh caah April 1924 in Zokhua ah an thial. Fapa 5 le fanu 5 an ngeih hnu ah May 31, 1959 kum ah a nupi Kawl Dong nih a thihtak. July 1959 kum ah Zokhua mi Phawt Bil a thit than i fa an ngei ti lo.
1923 kum in 1968 kum tiang kum 45 chung Pathian rian a tuan. February 25, 1968 kum ah Zokhua peng Khrihfabu nih pensen an pek. Pensen a lak tiangah minung 2805 tipil a pek hna. Pathian rian a tuannak in kum 54 a tlin hnu January 9, 1977 ah Zokhua peng nih Zokhua ah sunglawi ngai in Golden Jubilee an tuahpiak.
A fale Hakha ah a tlawn lio hna ah cawn ni 5 ni 1988 kum ah zen zawtnak in a zaw i cawn ni 5 January 3, 1990 ah Pathian sinah aa din. Hakha Tipil Khrihfabu nih siangbawi thlan hmun ah sunglawi ngai in Rev. Carson le Rev. Cope sinah an ihter.
CACC, 2009
Pic : Rev. Sang Fen
1910 kum hrawng ah hin Karen Saya Maung Lwin Zokhua Mission sianginn ah a tlung. Sang Fen cu a zaang a fak i a auh i a sinah a umter. Tawhrolh le angki a cawkpiak. Saya Moung Lwin nih cun ca a cawnter i 1916 kum ah Kawlca tang 2 a awng. Cawnnili ni November 16, 1916 kum ah Van Lo le Jessie le tiah Rev. Maung Kung nih tipil a pek hna. Saya Maung Lwin nih Hakha Mission sianginn ah ca a cawnter i Carson siangbawi nu nih thla khat ah Rs.3 a bawmh. 1920 kum ah Hakha mission sianginn in tang 6 a awng.
Carson siangbawi nu nih Sang Fen cu Van Lo he Insein ah Baibal ca nan cawng lai tiah an duh set na lo in a fial hna. May 1920 kum ah Baibal ca cawn ah cun an i thawh. Baibal ca cu kum hnihnak ah saang ngai in a awng. Sianginn khar chungah thisen chungtlik in a zaw. Bassein sii inn, Rangoon sii inn le Meiktila sii inn ah a um. A dam kho ding a si ti lo caah Baibal Sianginn uktu John Mcquire nih kum li awng in 1922 kum ah lehhmah a pek. Zokhua mi Hai Hlei le Nun Duh fanu Kawl Dong a thit. Rev. Cope nih kutsih thlacamnak Hakha ah a tuahpiak hna.
February 1923 kum ah Rev. Cope nih saya rian le phungchim rian kemhchih in Thantlang peng Lungler khua ah a kuat i a tuan. A umnak inn a kangh caah April 1924 in Zokhua ah an thial. Fapa 5 le fanu 5 an ngeih hnu ah May 31, 1959 kum ah a nupi Kawl Dong nih a thihtak. July 1959 kum ah Zokhua mi Phawt Bil a thit than i fa an ngei ti lo.
1923 kum in 1968 kum tiang kum 45 chung Pathian rian a tuan. February 25, 1968 kum ah Zokhua peng Khrihfabu nih pensen an pek. Pensen a lak tiangah minung 2805 tipil a pek hna. Pathian rian a tuannak in kum 54 a tlin hnu January 9, 1977 ah Zokhua peng nih Zokhua ah sunglawi ngai in Golden Jubilee an tuahpiak.
A fale Hakha ah a tlawn lio hna ah cawn ni 5 ni 1988 kum ah zen zawtnak in a zaw i cawn ni 5 January 3, 1990 ah Pathian sinah aa din. Hakha Tipil Khrihfabu nih siangbawi thlan hmun ah sunglawi ngai in Rev. Carson le Rev. Cope sinah an ihter.
CACC, 2009
Pic : Rev. Sang Fen